باز هم دوگانه موشک – پراید

روزنامه آفتاب

اساسا آیا مقایسه تولید موشک و پراید در کشور عقلانی است ؟
و مهم‌تر آنکه بهره‌برداری‌های سیاسی که از این دوگانه می‌شود تا چه میزان منطقی به نظر می‌رسد. 
برای کمک به این بحث با غلامرضا ظریفیان نیز گفت‌وگو کرده‌ایم

دوگانه موشک- پراید. دوگانه‌ای که سال‌هاست هم مردم، هم برخی مسئولان و هم رسانه‌ها را به خود مشغول کرده است. 
حتما این سوال را تابه حال شما هم بارها از خود پرسیده اید، سوالی با این مضمون که به راستی اگر ما می‌توانیم موشک‌هایی به این خوبی بسازیم پس چرا در ساختن یک خودروی خوب ناکامیم؟ چرا اگر موشک‌های ما تا این‌اندازه قدرتمندند، نمی‌توانیم برای پرایدمان تا سال‌ها کار خاصی کنیم؟ چرا فقط از ماشین خود به عنوان یک چهارچرخ متحرک سخن می‌گوییم که قیمتش اکنون از ۴۰میلیون تومان هم تجاوز کرده است؟ 
خودروسازان و محصولات تولیدی آن‌ها همواره خبرساز بوده‌اند. خودروسازانی که انگار دیگر برای افزایش قیمت محصولات خود، نیازی به اجازه از ارگان و سازمان خاصی ندارند. چندی پیش حتی خبر آمد که سایپا شروع به برداشتن برخی قطعات از روی محصولات تولیدی اش کرده و به خریداران محصولات خود پیام داده که در صورت تمایل می‌توانند با پرداخت پولی اضافی این قطعات را روی محصول خریداری شده خود داشته باشند. زه بدنه و سیستم صوتی از جمله مواردی بود که تحت عنوان آپشن از مردم پول اضافی گرفته می‌شد. 
هرچه که هست ناگفته پیداست مردم ایران نه از قیمت پراید نه از کیفیت آن و نه از امنیت آن هیچ یک رضایت ندارند. 
پراید را مردم آزموده‌اند همان طور که سایر خودروهای ایرانی را. آن‌ها بی آنکه به تبلیغات سایپا و ایران خودرو توجهی داشته باشد مشکلات این ابزار چهارچرخ را به عینه دیده و با آن زیسته‌اند. ابزاری که قرار بود افتخار صنعت ایران باشد اما بلای جان آن شد. 
ولی در کشوری که حال و روز صنعت خودروسازی‌اش این است چگونه می‌شود که دائم از قدرت موشکی آن سخن می‌گویند و با غرور و افتخار در تلویزیون موشک‌های ساخت ایران به نمایش در می‌آید؟
موشک‌های بالستیک ایرانی با برد دو هزار کیلومتر و خطای کمتر از ده متر، از تکنولوژی‌های فوق پیشرفته در طراحی موتور، سوخت، آیرودینامیک، هدایت و کنترل، سیستم الکترونیک، سکوی پرتاپ و… برخوردار است که این دانش‌ها در صنایع دفاعی کشورمان بومی و ساخته شده است.
اظهار شده است که موشک‌های ایرانی در مقایسه با موشک‌های رقبا نه تنها حرفی برای گفتن دارند بلکه از بسیاری از آنها نیز سرتر است. با این اوصاف آیا طراحی یک خودروی باکیفیت از تولید چنین موشک‌هایی دشوارتر است؟

• تلاشی برای پاسخ به یک سوال

چند گروه تلاش می‌کنند تا با دامن زدن به دو گانه موشک- پراید پاسخ این سوال را البته با درونمایه اهداف سیاسی بدهند. 
گروهی بدون مطالعه با استناد به صنعت خودروسازی ایران و ضعف آن اینگونه القا می‌کنند که از آن جا که صنعت خودروسازی کشوردر ترازوی آزمون مردم قرار گرفته است به خوبی نیز شناخته شده، از همین رو مردم نباید قدرت و توان سایر صنایع را هم تا زمانی که خود از نزدیک ندیده‌اند یا مورد آزمون قرار نگرفته است را باور کنند. 
اما دسته دوم کسانی هستند که عامل این اتفاقات را نوع هدفگذاری‌های این دوصنعت می‌دانند. این عده می‌گویند بدیهی است تا زمانی که دلالی و اهداف تجاری مقصود خودروسازان و دولت باشد و از آن سو مردم این خودرو‌ها را با هر قیمتی که بگویند می‌خرند، بی آنکه اعتراضی علنی کنند آش همان آش است و کاسه همان کاسه. به عبارتی خودروسازی هم مانند بسیاری از صنایع بی‌کیفیت کشور با تمرکز بر همان اهداف پولسازی خود، هر بار با کیفیتی پایین‌تر محصولات خود را عرضه می‌کند، چرا که شرایط به گونه‌ای شده که در این قبیل صنایع تنها هدف پولسازی اهمیت دارد نه پیشرفت. 
این در حالی است که در مورد موشک، هدف فرق می‌کند. هدف در صنعت موشک‌سازی دیگر پول و تجارت نیست و پیشرفت است برای رقابت با دنیا و افزایش توان. برای اینکه موشک یک نماد قدرت است اما خودرو نه. 

• نگاه سوم

دراین میان دسته سومی هم وجود دارند، دسته سومی که بیش از بقیه نگاه سیاسی به ماجرا دارند. آن‌ها بانیان یا صاحبان این دو صنعت را باهم مقایسه می‌کنند و می‌گویند آنچه باعث این دوگانه شده است نحوه مدیریت این دو است. به این عبارت که برخلاف گروه دوم که نوع هدف در صنعت را مطرح می‌کنند، این دسته معتقدند اگر همان مدیران موشک ساز، مدیران خودرو سازی ایران شوند می‌توانند صنعت خودروسازی کشور را همانگونه به پیشرفت برسانند که موشک را رساندند.
این عده قدرت صنعت موشکی را در مباحثی چون مدیریت جهادی، اراده ملی، عدم نگاه به غرب و دست بیگانه، اتکا به توان داخلی، شایسته سالاری و از این قبیل واژه‌هایی که بارها و بارها شنیده‌ایم خلاصه می‌کنند. 
در این میان رسانه‌هایی مثل کیهان پا را از این موضوع فراتر می‌گذارند و در گزارشی با عنوان اگر میدان بدهید سازندگان موشک و ماهواره، اقتصاد را هم می‌سازند، این موضوع را مطرح می‌کند که در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بررسی موفقیت‌های کشور نشان می‌دهد این توفیقات در حوزه‌هایی رخ داده که جوانان انقلابی وارد شدند و ناکامی‌ها در حوزه‌هایی بوده که مدیران عافیت‌طلب و غربگرا حضور داشتند.
این دیدگاه تلاش دارد تا هر آنچه که از پیشرفت نصیب کشور شده است را به خودکفایی و دوری از غرب و روابط بین‌الملل ارتباط دهد و هر آنچه که عامل ناتوانی ست را به دولتی مرتبط کند که مایل به ارتباط با اروپا و حفظ برجام است. 
اما دوگانه موشک و پراید دراین بخش از روزنامه کیهان وقتی آشکار می‌شود که می‌نویسد: «صاحبان تفکر انقلابی در راه تسخیر فضا هستند و غربالگرها گرفتار زه پراید.» 
این روزنامه در ادامه گزارش خود می‌نویسد: «امروز با نگاه به این دو تفکر که یکی با سرلوحه قرار دادن کار کردن و دیگری با تمرکز بر عافیت طلبی نتایج خود را نشان داده‌اند می‌توان فهمید که کلید حل مشکلات کشور در دستان کدام تفکر است. جالب است بدانیم که توانایی ساخت خودروی داخلی به‌قدری در کشور ملموس است که همین چند روز پیش وزیر دفاع اعلام کرد ما می‌توانیم ۹۰درصد وابستگی صنعت خودرو به خارج کشور را رفع کنیم.»
گزارش کیهان به این سمت و سو می‌رود که علاوه بر موشک سازی باید سایر بخش‌ها به ویژه مباحث اقتصادی را نیز تمام و کمال به همان مدیران صنعت موشک سازی بسپاریم؛ برداشتی کاملا سیاسی از دوگانه میان پراید و موشک 
اما چرا در چنین شرایطی باید چنین اتفاقی و چنین نگاهی پیش بیاید.آیا دراین خصوص باید حق را به کیهانی‌ها یا اصولگرایان داد؟ آیا چاره کار دادن همه عنان صنعت و اقتصاد به مدیران موشک‌ساز است؟ 
کیهان و اصولگرایان البته تنها کسانی نیستند که نسبت به این دوگانه با کنایه سخن گفته‌اند. حتی آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت نیز که البته سرو کارش با ماهواره است در توئیتی به طعنه نوشته است: «-جزو ۹ کشوری هستیم که ماهواره می‌ســازیم +حالا که چی؟
-که با این دانش شغل ایجاد کنیم، بهتر مدیریت کنیم و منابع ارزشمند را هدرندیم 
+ برید پراید رو درست کنید! 
– اون هم با واگذاری کار به مردم و دانشجوان‌ها امکانپذیره.
+ ایشاله ماهواره دوستی قسمت همه.»

• آن ظرفیتی که به کار گرفته شد

اما غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره این دوگانه به نکته دیگری اشاره می‌کند و به آفتاب یزد می‌گوید: «فراموش نکنیم کشور با توجه به تجربیات بسیار ارزشمندی که در زمان دفاع مقدس داشت امکاناتش را در عرصه دفاعی بسیج کرد موضوعی که یقینا مختص به نظامیان نیست. بلکه در آن تمام مردم، به ویژه فناوران، دانشگاهیان حضور داشتند تا این توان مرتب افزایش بیابد. در طول همه این سال‌ها، سیاست تقویت و استفاده از همه ظرفیت‌های کشور در مسائل نظامی پیش رفت تا کشور بتواند بنیه دفاعی قوی داشته باشد. »
وی اضافه می‌کند:« تجربه این چهاردهه نشان داد به خاطر نیازی که همواره در زمینه صنایع دفاعی احساس می‌شد باید به صورت کلی تمرکز خاصی روی نوآوری داشت. همان طور که در بحث هسته‌ای نیز همین تمرکز وجود داشت و همه نیروهای دانشگاهی و متخصص کشور برایش جذب شدند تا این صنعت پیش رود. بنابراین صنایع دفاعی ما به هیچ عنوان محصور بخشی از جامعه نیست بلکه بسیار سطح گسترده‌تر و ملی‌تری دارد. از همین رو خلاقیت‌ها و دانش نیز در این زمینه رشد پیدا کرد.»
ظریفیان می‌گوید: «طبیعتا اگر همین ظرفیت ملی به هر بخشی از بخش‌‌های دیگر بسیج می‌شد. این پیشرفت در آن بخش‌ها نیز تکرار می‌شد، نقش اصلی را در صنعت موشکی جامعه دانشگاه، متخصص و کل ایران ایجاد کرده است. بنابراین من این دوگانگی موشک پراید را که عده‌ای با نیاتی خاصی ایجاد می‌کنند و می‌گویند که اگر این کشور را صرفا در اختیار یک جریان قرار بدهیم تا خوب اداره شود، نمی‌پسندم.» 
این فعال سیاسی اظهار می‌کند: «در زمان جنگ هم شاهد بودیم که امام کشور را در اختیار یک جریان خاص قرار ندادند و تمام صنوف و اقشار کشور را در این زمینه دخالت دادند.»

• توسط مردم است

او ادامه داد :«شاهد بودیم که در بخش در بخش کشاورزی، این عزم اراده ملی به کار گرفته شد و ما برای مدتی توانستیم به خودکفایی برسیم. زمانی بزرگ‌ترین واردکننده گندم بودیم اما به دلیل تاکید ویژه‌ای که در این بخش شد در بخش گندم به خود اتکایی رسیدیم. در بخش نانو و بایو هم دیدیم که به چه دستاوردهایی رسیدیم. در بخش دارویی نیز پیشرفت‌های خوبی داشتیم. همین عزم اگر در عرصه صنعت خودرو و بسیاری از صنایع دیگر نیز به کار گفته شود ما می‌توانیم در آن به نتیجه برسیم.»
ظریفیان تاکید می‌کند :«همه بخش‌های جامعه ما دارای ظرفیت است.بنابراین این اصلا حرف درستی نیست که عده‌ای بخواهند اینگونه القا کنند که اگر همه مملکت را در دست عده‌ای قرار دهیم همه مشکلات حل می‌شود. هر پیشرفتی در هر جایی که داشتیم آن را دانشگاهیان و اصحاب حرف مختلف انجام داده‌اند و هر کجا که مدیریت دقیق‌تر، سرمایه گذاری بیشتر و تمرکز خاص تر در آن شکل بگیرد؛ سریع‌تر به پیشرفت می‌رسد. از همین رو هیچ کس نباید جای دیگری را تنگ کند.»
وی خاطرنشان ساخت :« همه مردم اگر جای خودشان قرار بگیرند و آن عزم پیشرفت از اول صورت بگیرد و مشخص شود که ما باید چه کنیم در آن بخش نیز اتفاقات خوبی رخ خواهد داد. این عزم و سرمایه‌گذاری را باید دید و به آن توجه کرد.»