بی‌برنامگی، کلیدواژه دانشگاه حکیم

سلام. در پی بی‌برنامگی مسئولان دانشگاه در طی روزهای اخیر، به‌یاد نشستی افتادم که چندی پیش هیئت رئیسه‌ی دانشگاه حکیم با بیش از ۲۰۰ تن از اعضای هیئت علمی برگزار کرد، بی‌آنکه بگوید رئیس دانشگاه در این نشست حضور ندارد. مطلبی به‌کنایه برای‌شان نگاشته بودم که یادآوریش در اینجا و پس از مزاح قطعی گاز و بیرون راندن دانشجویان به‌بهانه‌ی سرما، بی‌مسما نیست.

با سلام. مدیریت در دانشگاه ما نمونه‌ی کوچکی است از نوع حاکمیت در مقیاس ملی. مسئول روابط عمومی و همکارانش نامه می‌نویسند، پیامک می‌دهند، دعوت می‌کنند به جلسه. می‌رویم و در کمال شگفتی می‌بینیم صاحب مجلس حضور ندارد. معاونی می‌گوید کار داشت! خوب اگر مشغله‌ای بود چرا مجلس ترتیب دادید بدون صاحب‌خانه؟ برای مهمان ارزش قائل نیستید، حرمت‌صاحب‌خانه را چرا نگه نمی‌دارید؟

همان معاون با لحنی سوزناک مدعی می‌شود جمع شده‌ایم همفکری کنیم بلکه راهکاری برای حل معضلات بیابیم، به‌دیگر سخن تقاضای یاری دارد. چند دقیقه بعد، معاونی دیگر حرفش را که در تضاد کامل با همفکری درخواستی معاون اول است اینگونه آغاز می‌کند: طی ۲ ماه گذشته این دومین نشست ماست و نشان از حسن‌نیت ما دارد. دو «ما» در یک جمله.

کجای دنیا مهمان دعوت می‌کنند و بر سرش منت می‌گذارند که ببین چه لطفی داشته و مهمانت کرده‌ایم؟ آن هم بدون صاحب‌خانه؟ اما انتظار این است: بنشین و چیزی نگو! کجای دنیا میزبانی تقاضای همفکری می‌کند، میزبان دیگر خودش را «ما» می‌نامد و بر میزان گشاده‌دستی و لطفش در حق مهمان تأکید می‌ورزد. منظور از «ما» کیست؟ میزبان نخست است؟ میزبان دوم است؟ میزبانان دیگری هم هستند با آرای دیگر؟ بله. بدون تردید. روزی می‌گویند مناظره کنیم، روز بعد مجوز نمی‌دهند. معاونی می‌گوید تمام احکام تعلیق دانشجو و استاد باطل شده، روز بعد خبر می‌رسد مسئول دفتری با هیئتی دانشجویان یا استادی را احضار کرده‌اند.

وقتی در نشست اعضای هیئت علمی با هیئت رئیسه، میزبانی با لفظ «ما» خودش را از مهمان و سایر میزبانان جدا می‌کند یک نتیجه بیشتر حاصل نمی‌شود: او خود را در جایگاهی برتر از مهمان می‌بیند. معاونی که عضو هیئت علمی است اما خود را از معاونان دیگر و مهمانان حاضر در مجلس مجزا می‌پندارد با این سکندری زبانی نشان می‌دهد در محفلش جایگاهی برای خود متصور است که دیگران از آن برخوردار نیستند. تکرار «ما اعضای هیئت رئیسه…» در نشست پیشین نیز بی‌اندازه چشمگیر بود برای منی که تخصصم تحلیل گفتمان است.

شیوه‌ی بیان باقی میزبانان، نیز عملکردشان در طی یک سال و اندی که گذشت نشان می‌دهد پشت میزنشینان نه تنها «ما»یی جدا از حقایق و وقایعند، نه تنها چون منصبی دارند پس الزاما حاذق و فرهیخته‌ترند به‌نسبت اعضای هیئت علمی که زیردستانی بیش نیستند، بلکه با هم نیز درگیرند و هر یک در این میان نظری دارد و یکه‌تاز است. تصمیمات متناقض و روز به روزی که یکی می‌گیرد و دیگری ملغی می‌کند مصداق همین است، مصداق همان بی‌برنامگی و ناهماهنگی در صدور عجولانه‌ی شیوه‌نامه‌ها و قوانین و ابطالشان. چنین جمعی از مدیران یک خواسته بیشتر نمی‌تواند داشته باشد که در قالب جملاتی همگون ادا می‌شود: ما می‌فهمیم، شما ناآگاهید، چیزی نگویید، تمکین کنید، شما یا دیگران مقصرید، راهکار بیابید تا اعمال کنیم و بگوییم خودمان یافته‌ایم و پشت‌میزنشین باقی بمانیم. در غیر اینصورت…

همین را بسط دهید در مقیاس ملی و شکل بسیط بی‌برنامگی و ناهماهنگی.