چرخه ناقص تولید گیاهان دارویی در سبزوار

همشهری

طبق بررسی‌های پژوهشگران بیش از ۸ هزار گونه گیاهی در نقاط مختلف جغرافیایی کشور شناسایی شده که بیش از ۲ هزار گونه آن دارای خاصیت بهداشتی، آرایشی، دارویی و عطری است.

شهرستان سبزوار به دلیل موقعیت جغرافیایی متناسب با رشد برخی از گونه‌های گیاهان دارویی براساس اعلام کارشناسان و پژوهشگران، یکی از مناطق هشت‌گانه تولید گیاهان دارویی کشور محسوب می‌شود. با این همه نبود صنایع تکمیلی، تبدیلی و بسته‌بندی گیاهان دارویی یکی از مهم‌ترین مشکلات این شهرستان است. ارسال محصولات گیاهان دارویی بدون فرآوری و بسته‌بندی به بازار سبب زیان کشاورزان می‌شود. 

کیفیت بالای گیاهان دارویی در سبزوار

شهرستان سبزوار از لحاظ شرایط آب‌وهوایی در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته است و روزهای طولانی آفتابی و شرایط خاکی موجود باعث شده است این منطقه از گذشته محل مناسبی برای تولید گیاهان دارویی باشد. 
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار با بیان این‌که به دلیل شرایط آب‌وهوایی گیاهانی که در این منطقه کشت و تولید می‌شود از کیفیت بالایی برخوردارند، می‌گوید: در سبزوار هم در حوزه زراعی و باغی و هم در حوزه مراتع و عرصه‌های طبیعی گیاهان دارویی کشت و تولید می‌شود. 

«منصور برغمدی» با اشاره به وجود ۶ هزار هکتار سطح زیر کشت گیاهان دارویی در منطقه سبزوار بیان می‌کند: در خود شهر سبزوار سطح زیر کشت گیاهان دارویی ۳۵۰۰ هکتار است. 
وی زیره سبز، زعفران، نعنا فلفلی، چای ترش، فلفل، زرشک، سنجد و گل‌محمدی را مهم‌ترین تولیدات گیاهان دارویی در منطقه سبزوار می‌داند و می‌افزاید: سالانه حدود ۶ تن زعفران و حدود ۱۲۰۰ تن زیره سبز در شهرستان تولید می‌شود. 

مدیر جهاد کشاورزی سبزوار با بیان این‌که در مراتع و عرصه‌های طبیعی نیز ۷۶۰۰ هکتار باریجه، ۱۷ هزار و ۵۰۰ هکتار آنغوزه و ۶۸ هزار هکتار گون وجود دارد ادامه می‌دهد: یکی از ظرفیت‌های سبزوار در حوزه گیاهان دارویی کارخانه زیره پاک‌کنی است که در حال حاضر ۲ کارخانه در این حوزه در شهرستان فعالند. همچنین شرکت‌های معتبر در حوزه بازرگانی در شهرستان فعالیت دارند. 

خام‌فروشی بیشتر گیاهان دارویی

برغمدی با بیان این‌که اخیرا یک کارخانه فرآوری گیاهان دارویی در شهرک صنعتی با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد ریال احداث شده است که در دهه فجر افتتاح می‌شود، می‌گوید: در حوزه بسته‌بندی زعفران نیز ۴ صنایع کوچک بسته‌بندی زعفران داریم اما باز هم ۸۰ درصد زعفران شهرستان به صورت فله‌ای خارج می‌شود که برای صنایع بسته‌بندی در این حوزه پیگیر هستیم. 

وی با بیان این‌که بخش زیادی از تولیدات به صورت فرآوری‌نشده و خام از منطقه خارج می‌شود که ارزش افزوده کمتری را به همراه دارد، می‌افزاید: باید بیشتر در این حوزه تمرکز کنیم. همچنین نوسانات قیمت از دیگر مشکلات حوزه گیاهان دارویی در شهرستان است زیرا بخش اعظمی از محصولات صادر می‌شود و بنابراین وابسته به نرخ ارز است. 
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار معتقد است این شهرستان در حوزه توسعه کشت ادوات، تجهیزات و ماشین‌آلات به‌روز نیست و باید در این حوزه تجهیزات و ادوات کشاورزی به‌روز شود. 

برغمدی با بیان این‌که در حوزه زیره راه‌اندازی ایستگاه تحقیقات زیره را در دستور کار داریم، توضیح می‌دهد: در تلاش هستیم تا فناوری و تکنولوژی‌های جدید را وارد عرصه گیاهان دارویی کنیم تا بدین‌ترتیب بهره‌وری را افزایش دهیم. 
به گفته وی، کشت گیاهان دارویی علاوه بر مزیت اقتصادی مزیت رقابتی مناسبی نیز دارد زیرا دوره رشد این گیاهان از سایر محصولات کوتاه‌تر است و نیاز آبی کمتر و بازده اقتصادی بالاتری دارد. 
این مقام مسئول تاکید می‌کند: درآمد سالانه ناشی از صادرات گیاهان دارویی در شهرستان هزار میلیارد و ۸۰ میلیون ریال است. 

حمایت از سبزوار برای تولید علمی گیاهان دارویی

«حسین وطن‌پور» رئیس دفتر فناوری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید:
۱۷۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه گیاهان دارویی ثبت شده‌اند که در زمینه طب سنتی و گیاهان دارویی فعالیت می‌کنند. با توجه به موقعیت جغرافیایی سبزوار، برخورداری از گونه‌های مختلف گیاهی و سابقه تاریخی این شهرستان در طب سنتی از متقاضیانی که در زمره شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه تمایل به فعالیت دارند حمایت می‌شود. ۱۱۵۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه سلامت مشغول فعالیتند که از این تعداد ۱۷۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه گیاهان دارویی ثبت شده‌اند که در قالب طب سنتی و گیاهان دارویی فعالیت می‌کنند. با توجه به اثربخشی بسیاری از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها و با توجه به سابقه استفاده از گیاهان دارویی در این حوزه پیگیری می‌کنیم که در زمینه تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان، فناوران از لحاظ مالی مورد حمایت قرار گیرند.