از محمود تا محمود!

پویش/ یادداشت- امیر رضا علبیپور: روی کار آمدن حکومت های شیعه مذهب مانند آل بویه در ایران، حمدانیان در سوریه و شمال عراق و فاطمیان در مصر، بازار علم و دانش را رونق به سزایی بخشید. چرایی این مسأله در ذات عقاید تشیع قابل واکاوی است که یک ساعت عقل را برتر از هفتاد سال عبادت می دانسته و شعارش این بوده که ((کل ما حکم به العقل حکم به الشرع و کل ما حکم به الشرعُ حکم به العقل)) هرچه عقل بدان فرمان می دهد، شرعی است و هر چه شرع بدان امر می کند، عقلی است.
همین بنیان های فکری تشیع، به یک رنسانس علمی در عالم منجر شده بود. ابوعلی سینا، فارابی، ابن هیثم، رازی و دیگر کسانی که هنوز برای ما ناشناخته هستند، در سایه این تفکر رشد و نضج یافتند، بی شک اگر در آن روزگار جایزه نوبلی وجود داشت، کسی مستحق تر از اندیشمندان ایرانی و مسلمان برای دریافت جوایز فلسفه، پزشکی، ادبیات و رشته های دیگر نبود.

با کمی تدبر در تاریخ، درمی یابیم که این دوران به سرعت پایان یافت و غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان با شمشیرهای آغشته به خون به قدرت رسیدند و بی مغزی ریشه دواند و قشریون مذهبی که ایمان پیرزنان روستایی را از ایمان ابوعلی سینا محکم تر می دانستند، غلبه یافتند.

اما سخن سلطان محمود غزنوی، سخن دیگری است.
چطور حکومتی که بیمارستان هایی درست کرده که تا همین امروز متخصصان پزشکی و مهندس و روان شناسی را متحیر کرده، قافیه را به یک ترک خون ریز می بازد؟! که آمده و می گوید، از برای قدر عباسیان انگشت در کردم تا قرمطی یابم که اگر راست آید، سر بر تنش نگذارم و این قرمطی نه تنها شیعیان که فلاسفه و معتزله (عقل گرایان دکارتی های امروز ) نیز بودند به راستی چرا ؟

شاید پرسش آن در این حکایت یافت شود در زمانی که آل بویه انحطاط خود را می دید، هم زمان بود با ترک تازی غزنویان در شرق. در این هنگام عده ای از جوانان در امتداد راه هایی که به غزنه منتهی می شد، جمع می شدند این سبب شد که جاسوسان به شاه این خبر را برسانند و شاه هم وزیر را مطلع می کند و به او دستور می دهد که دلیل این موضوع را جویا شود مدتی می گذرد به شاه خبری نمی رسد، شاه خود شخصاً دخالت می کند و جویای حال آن جوانان می شود تا این که بعضی از آن جوانان را به حضور می طلبد و علت تجمع را از آنان جویا می شود یکی از جوانان به آن می گوید؛ ری شهر بسیار زیبا و خوبی است اهل علم می توانند در آن رشد و نمو پیدا کنند ولی یک مشکل وجود دارد جوانانی که در این شهر و زیر سایه همایونی توانسته اند زندگی کنند و کسب علم پیشه کنند وقتی به بلوغ خادمی می رسند، کاری پیدا نمی کنند، تمام خدمات نان و آب دار دردست درباریان است و این مشاغل هم مدت مدیدی است که حسبی نسبی شده، ما جوانان که در این وانفسا شهرت محمود غزنوی را شنیده ایم تصمیم گرفتیم تا در راه تجاری بین غزنه، ری و بغداد اتراق کنیم تا شاید بادی از سربازان و خدمه ی او به ما بخورد چنان که دریافتیم با وجود خون ریزی هایی که می کند دربارش شده پناهگاه اندیشمندان پس آن جا را علی رغم میل باطنی خود برگزیدیم تا زمان که اندک اندک به دربار او روانه می شدیم تا این که وزیر دستور داد عده ای را دستگیر بکنند و وعده ای را هم کشتند، شاه بر خشم شده دستور داد وزیر و تمام خدم و حشمش را از دم تیغ بگذرانند ولی این کار هم سودی نبخشید و به زودی نکبت چنگیزی محمود همه آن ها را در نوردید.

ولی اگر تاریخ را فقط نقل ندانیم و بخواهیم آن را عقل هم بدانیم، از این داستان چه می توانیم بیاموزیم؟
تاریخ وقت گذشته نیست، حال و آینده هم هست وقتی می شنویم که هزاران نخبه در سال کشور را ترک می کنند آیا به فکر حمله محمود شاهی هم هستیم آیا شده به این فکر کنیم وقتی ۳۰۰۰ بورس غیر قانونی در دولت محمودی رخ می دهد محمود های آینده چه بر سر ما می آورند آیا شده به این فکر کنیم که این ۳۰۰۰تا و آن ۳۰۰۰میلیارد چه تأثیری بر جوانانی می گذارد که باید نه بر اساس حسب و نسب که بر اساس لیاقت و تخصص به ملت خدمت کنند اگر به این گفته که عقل به شرع ختم می شود و بر عکس معتقد باشیم به این هم معتقدیم که ۳۰۰۰ بورس بدون توانایی های لازم غیر عقلی است، غیر عقلی است که با معدل ۱۱ شخص یا اشخاصی در بالاترین سطح دانشگاهی کشور تحصیل کنند حال که این امر غیر عقلی، غیر شرعی هم هست.

حال باید دید از محمود تا محمود دیگر ۳۰۰۰ تا به چند هزارتای بیشتر نرود.