از همین حالا باید به فکر دوران پسا ترامپ باشیم / ۵ اقدامی که باید پس از پایان دوره ی ترامپ انجام داد

استفان والت نظریه‌پرداز برجسته روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه هاروارد در فارین پالیسی نوشت: روزی که رئیس‌جمهور بالاخره کاخ سفید را ترک کند، همه ما باید به‌سرعت آماده کنار آمدن با جهانی باشیم که او برای ما بجا می‌گزارد.

به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مقاله آمده است: یکی از برخوردهای تأسف‌بار رئیس‌جمهور  ترامپ با موضوع‌های سیاست خارجی آمریکا این است که او درباره موضوع‌های روز دنیا آینده‌نگری ندارد. از این بدتر اینکه او در بحث سیاست خارجی، آمریکا را به‌تدریج تضعیف می‌کند. برای درک بهتر این موضوع خوب است بدانیم بسیاری از افراد مرتبط با موضوع‌های سیاست خارجی شب و روز در تلاش هستند تا خسارت‌هایی که ترامپ وارد می‌کند را به حداقل ممکن برسانند. آن‌ها مثل پدر مادرهایی هستند که تلاش می‌کنند کودک نوپای غیرقابل‌کنترلی را در یک بازار شلوغ چینی کنترل کنند: تمرکز روی نجات دادن قوری‌های چینی بازار است و کسی به این فکر نمی‌کند وقتی آن کودک نوپا کارش تمام شد باید چه‌کاری انجام دهد.

کدام رئیس‌جمهور در جریان مرگ یک سناتور برجسته (مک کین) سعی می‌کند خود را در مرکز توجهات قرار داد؟ آیا کسی برای اینکه مخالفتش با رهبر یک متحد مهم کشورش را نشان دهد به سمت او آب‌نبات پرتاب می‌کند؟ ترامپ شاید در اداره دولت فاجعه باشد اما توانایی جلب‌توجه او با استفاده از رفتارهای عصبی‌کننده آن‌قدر بالاست که «مدونا» در این زمینه یک آماتور به نظر می‌رسد.

همه ما باید در مقابل درخواست‌ها برای ماندن در حالت دفاعی مقاومت به خرج دهیم. بله ضربه‌های زیادی در این روزها متحمل شده‌ایم اما باید برای بدترین ضربه‌ها هم آماده باشیم.

زمانی که باید برای سیاست خارجی بعد از ترامپ فکری بکنیم نزدیک نیست اما از همین حالا لازم است شرایط را بررسی کنیم.

شکی نیست که همگان فهرستی از اولویت‌هایشان دارند اما من لیستی از مهمترین‌ها تهیه کرده‌ام:

1. معماری سیاست قدرت‌های بزرگ

بیل کلینتون یک‌بار در جریان کمپین انتخاباتی‌اش در سال ۹۲ گفت: «محاسبات غیرواقعی قدرت واقعی سیاست پذیرفتنی نیست. این مسئله مناسب این دوره جدید نیست.» او آن زمان یکی از میلیون‌ها نفری بود که اعتقاد داشتند بشریت از گردنه جنگ سرد عبور کرده و منطق قدیمی که باعث جنگ‌های بین کشورهای قوی شده بود قابل‌پذیرش نیست. او متأسفانه کاملاً اشتباه می‌کرد و حالا سیاست قدرت بزرگ برای انتقام گرفتن برگشته است. البته شکل و میزان تقابل قدرت‌ها ثابت نیست و طبیعت رابطه کشورهای بزرگ نیازمند شفاف‌سازی است. آیا آمریکا از اروپا و آسیا جدا می‌شود و اجازه می‌دهد آن‌ها راه خودشان را بروند؟ آیا آمریکا، هم‌پیمان‌هایش در ناتو و ژاپن برای مقابل با چین، روسیه و هم‌پیمان‌های آن‌ها باهم مشارکت می‌کنند؟

2. دنیای جدید و شجاع سایبری

من اولین نفری نیستم که پیش‌بینی می‌کنم دیجیتالی شدن، شبکه‌های مجازی و سایر جنبه‌های دنیای سایبری، سیاست‌های داخلی و خارجی دنیا را شکل خواهند داد. در سال‌های اخیر سروصدای زیادی درباره امنیت سایبری، جنگ سایبری و هر چیز سایبری دیگری وجود داشته اما در سال ۲۰۱۸ نمی‌توانیم این مسئله را در نظر نگیریم که مسائل سایبری تأثیر بسیار زیادی روی جنبه‌های مختلف زندگی ما دارند.

دانلد ترامپ البته به‌جای اینکه برای این مسائل برنامه‌ریزی کند، مدیر بخش امنیت سایبری کاخ سفید را اخراج کرد و این سمت را حذف کرد. کسی که ادعا می‌کند در راه پیروزی در انتخابات سال ۲۰۱۸ کمک خارجی دریافت نکرده، به جای اینکه سیاست‌های دولتش درباره مسائل سایبری را منسجم کند، درباره اینکه گوگل علیه اوست، توئیت می‌کند.

3. مراکز جدید برای اقتصاد جهانی

امروزه برای همه مشخص‌شده که جهانی‌سازی آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد جوابگو نبوده و کمکی به اقشار کم‌درآمد نکرده است. مشخص است که نحوه تجارت‌های بین‌المللی نیازمند بازنگری هستند. یکی از دلایل این وضعیت این است که بعضی کشورها (مثلاً چین) توجه کمی به قوانین دارند. البته کارنامه هیچ کشوری بی‌نقص نیست.

درباره این مبحث می‌توان گفت دولت ترامپ از قدرت اقتصادی آمریکا برای آزار کشورهای دیگر سوءاستفاده می‌کند. این همان تجارت «زیبایی» است که ترامپ سال ۲۰۱۶ قولش را داده بود. این رفتار را در قبال کره شمالی دیدیم و به‌زودی در قبال NAFTA هم خواهیم دید.

4. خاورمیانه کجاست؟

اگر قرار باشد سیاست‌های یک قدرت بزرگ برای تشکیل دیپلماسی کاربردی دوباره معماری شود و تغییر کند، بخش‌های مرتبط با خاورمیانه پر از مشکل باید دو برابر تغییر کنند.

دولت ترامپ اخیراً حمایت‌های آمریکا از هم‌پیمان‌هایش در خاورمیانه را دو برابر کرده است. باز گذاشتن دست اسرائیل برای توسعه شهرک‌سازی‌هایش، حمایت از ارتش عبدالفتاح السیسی دیکتاتور مصر و تشویق محمد بن سلمان شاهزاده سعودی برای انجام اصلاحات بلند پروازانه داخلی در عربستان که به رفتارهای بی‌پروای او در منطقه (مشخصاً در یمن) منجر شده است و همین‌طور فشار مضاعف به دشمن قدیمی آمریکا در خاورمیانه یعنی ایران، جزء تصمیم‌های پررنگ دولت ترامپ در خاورمیانه هستند. ترامپ در ترکیه هم خرابکاری کرده اما رئیس‌جمهور اردوغان هم به‌اندازه ترامپ ناامیدکننده است و این‌طور به نظر می‌رسد که دو رئیس‌جمهور به هم می‌آیند.

باوجوداینکه ممکن است جان بولتون مشاور امنیت ملی به آرزوی دیرینه‌اش برسد و آمریکا و ایران وارد جنگ شوند وجود دارد، سؤال بزرگ اینجاست که در آینده دور نقش آمریکا در خاورمیانه چه خواهد بود و این کشور چطور می‌خواهد با مشکلاتش در این منطقه کنار بیاید. بیل کلینتون، جورج بوش و باراک اوباما رئیس‌جمهورهای قبلی آمریکا همگی به راه‌حل دو کشور در بحث فلسطین اعتقاد داشتند و هرکدام سعی کردند بحران موجود را به روش خودشان حل کنند.

راه‌حل دو کشور اگر تا امروز نمرده باشد، یک راه‌حل در حال مرگ به شمار می‌رود چون شعار «دو کشور برای دو ملت» یک شعار محقق نشدنی است.

5. بازسازی ظرفیت‌ها و تخصص موجود در سیاست خارجی

متأسفانه آمریکا در حالی باید با همه این مشکلات روبرو شود که ظرفیت‌های سیاست خارجی این کشور به‌شدت کاهش پیداکرده‌اند. برنامه‌ریزی برای دنیای بعد از ترامپ نیازمند یک تلاش مستمر برای ساخت دوباره بنای متخصص سیاست خارجی این کشور است. داشتن سیاست‌های داخلی و خارجی مؤثر و حرفه‌ای برای سیستمی مثل سیستم ایالات‌متحده بسیار مهم است چون زمانی که کاخ سفید به فرد دیگری سپرده می‌شود بسیاری از شغل‌های مهم به اشخاص دیگری سپرده می‌شوند و این یک پروسه بسیار زمان‌بر است که ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. در حال حاضر بیشتر صاحبان پست‌های مهم یک یا دو سال پست را دراختیار دارند و این یعنی دردسر بسیار بیشتر.