استقبال جهانی از رأی مجلس

بالاخره یکشنبه سرنوشت‌ساز مجلس از راه رسید و نمایندگان به بررسی آخرین لایحه از FATF پرداختند. لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم یا همان CFT که طی چند وقت گذشته سروصدای زیادی برپا کرده بود. صبح روز گذشته ساعت ۱۰ صبح بود که لایحه CFT در شرایطی در دستور کار قرار گرفت که هم‌زمان جمعی از مخالفان تصویب این لایحه در مقابل خانه ملت تجمع کرده و با در دست داشتن پلاکاردهایی که شعارهایی چون «نه به خود تحریمی»، «برجام نمی‌خواهیم»، «FATF خیانت است به ملت» اعتراض خود را نسبت به بررسی این طرح در مجلس نشان دادند. بااین‌همه در کشاکش موافقت‌ها و مخالفت‌ها نمایندگان لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مجلس به CFT رأی مثبت داد تا این لایحه نیز چون ۳ لایحه دیگر به تصویب مجلس برسد. تصویب این لایحه واکنش‌های زیاد داخلی و خارجی داشته که باید اذعان داشت که با پیوستن به FATF فصل تازه‌ای از مناسبات اقتصادی بین‌المللی با بانک‌های جهانی آغاز خواهد شد. تصویب این لایحه در مجلس بازتاب برجسته‌ای در رسانه‌های جهان داشت. برای مثال یورونیوز و خبرگزاری فرانسه هم پیوستن ایران به این کنوانسیون را مثبت ارزیابی کردند. پایگاه خبری‌ترند آذربایجان نیز در گزارشی نوشت: با تصویب لایحه FATF در مجلس ایران، قیمت دلار کاهش یافت.

موافقان و مخالفان CFT

نمایندگان مجلس در ابتدای جلسه علنی که وارد بررسی لایحه CFT شدند. احمد امیرآبادی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس از دو نامه نمایندگان برای رأی‌گیری علنی خبر داد و در این راستا رأی‌گیری صورت گرفت که نمایندگان با ۱۱۷ رأی موافق، ۱۱۱ رأی مخالف و ۱۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۶۴ نماینده حاضر در مجلس با رأی‌گیری علنی مخالفت کردند. نایب‌رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس به‌عنوان اولین مخالف کلیات لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم با تأکید بر اینکه نباید بلای برجام را مجدداً سر مردم بیاورید، اظهار کرد: می‌خواهند به‌عنوان مبارزه با تروریسم اقتصاد کشور را قفل کنند و کشور را دچار خودتحریمی نمایند. محمد دهقان گفت: می‌گویند که لایحه CFT را لبنان هم پذیرفته است. حرف ما این است هزاران حزب‌الله و غیر حزب‌الله فدای جمهوری اسلامی ایران. تا جمهوری اسلامی نباشد حزب‌الله هم نیست. آن‌ها ایران را هدف قراردادند تا کشور را در تنگنای اقتصادی قرار دهند. سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس به‌عنوان موافق لایحه گفت: آمریکا و صهیونیست‌ها در پی نپیوستن ایران به CFT هستند. امروز به رئیس‌کل بانک مرکزی و سایر مقامات کشور گفته می‌شود که اگر به CFT نپیوندید نمی‌توانیم حتی یک سنت به شما پرداخت کنیم. بهروز نعمتی مطرح کرد: از وقتی‌که بحث CFT مطرح شده است از مراجع تقلید خرج کردند. عده‌ای دنبال القای اهداف خود به مراجع عظام تقلید هستند. سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس خطاب به دهقان، گفت: حل بسیاری از مشکلات امروز کشور در گرو حل CFT است. سخنگوی فراکسیون ولایی مجلس سومین کسی بود که پشت تریبون قرار گرفت و در مقام مخالف خطاب به نمایندگان اظهار کرد: گرفتاری‌ها همه از برجام است، مگر همین برجام ۲۰ دقیقه‌ای در مجلس تصویب نشد؟ علی لاریجانی در میان نطق وی در واکنش به اظهارات نقوی حسینی گفت: این حرف خلاف است ما چهار ساعت در جلسه‌ای موضوع را بررسی کردیم و سپس آن را تصویب کردیم چرا خلاف می‌گویید؟ نقوی حسینی ادامه داد: این چه مدیریتی در مجلس است. حضرت آقا در ملاقاتی که نمایندگان خدمتشان رسیدند صریح حرفشان را گفتند مگر این حرف تفسیر می‌خواهد؟ مگر کنوانسیون دیگری مطرح بود؟ سخنگوی فراکسیون نمایندگان ولایی اضافه کرد: رئیس‌جمهور یک سطر به مجلس شورای اسلامی تعهد دهد که مشکلات با FATF حل می‌شود و اگر حل نشد ایشان را استیضاح کنیم و عدم‌کفایت سیاسی‌شان را به رأی بگذاریم در این صورت ما به این لایحه رأی می‌دهیم. نماینده اردبیل در موافقت با این لایحه اظهار داشت: اگر FATF اجرایی و عملیاتی نشود خودمان با دست خودمان کانال‌های بانکی را مسدود می‌کنیم. محمد فیضی گفت: برخی دوستان می‌گویند باید در مجلس قانونی برای مبارزه با پول‌شویی وضع کنیم، اما ما معتقدیم FATF قبول رویه‌های حداقلی برای مبارزه با پول‌شویی درصحنه بین‌المللی است.

نامه مقام معظم رهبری

رئیس مجلس در خلال بررسی لایحه CFT نامه مقام معظم رهبری را که از سوی دفتر ایشان به مجلس آمده بود، قرائت کرد. در این نامه آمده: آقای لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در پی استفساریه تلفنی جنابعالی نسبت به مخالفت و عدم مخالفت مقام معظم رهبری مدظله‌العالی با بررسی لوایح چهارگانه و کنوانسیون‌ها در مجلس شورای اسلامی به دنبال فرمایشات معظم‌له در دیدار با نمایندگان، مقام معظم رهبری فرمودند آنچه من در دیدار با نمایندگان راجع به لوایح چهارگانه و کنوانسیون‌ها گفتم مربوط به اصل کنوانسیون‌ها بود و نه کنوانسیونی خاص لذا با بررسی این لوایح در مجلس مخالفتی ندارم تا مسیر قانونی خود را طی کند. تدبیر فوق قبلاً در زمان استفسار به‌طور شفاهی به جنابعالی ابلاغ شده بود.

دچار خودتحریمی نمی‌شویم

وزیر امور خارجه با حضور در جلسه بررسی لایحه CFT در مجلس با تأکید بر اینکه برجام توانست سیاست‌های آمریکا را در دنیا را منزوی کند، اظهار کرد: برجام توانست حقانیت مردم ایران را به دنیا نشان دهد. محمدجواد ظریف با بیان اینکه مجلس در آستانه یک تصمیم تاریخی است، گفت: با برجام یک‌رشته بهانه را توانستیم از آمریکا و رژیم صهیونیستی بگیریم. اگر برجام به نفع ایران نبود، آمریکا از آن خارج نمی‌شد و نتانیاهو از روز اول اعلام نمی‌کرد یک‌تنه در برابر آن قرارگرفته‌ام. برجام توفیق این ملت بود، توفیق ملت را به ضعف ملت تبدیل نکنیم. این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان با اشاره به لوایح چهارگانه FATF ابراز داشت: لوایحی که مورد تصمیم‌گیری مجلس قرار می‌گیرد بهانه‌های بعدی را از آمریکا می‌گیرد؛ همان بهانه‌هایی که مانع معاملات ما شدند و توانسته‌اند فشار بیاورند و اجازه معاملات مالی را به ما ندهند. ظریف ادامه داد: نه بنده و نه آقای رئیس‌جمهور نمی‌توانیم تضمین بدهیم با پیوستن به لایحه مبارزه با تأمین مالی تروریسم مشکلات مالی حل می‌شود، اما ما تضمین می‌دهیم با پیوستن به این لایحه، آمریکا مشکلات بیشتری را برای بهانه‌گیری علیه ما پیدا می‌کند. وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما با روسیه شریک راهبردی هستیم اما رئیس بانک مرکزی روسیه سه روز قبل به آقای همتی گفت بدون FATF نمی‌توانیم کاری برای شما بکنیم. ظریف تصریح کرد: در جهان مکانیزمی که اتحادیه اروپا در حال ایجاد آن است، شروع پایان حکومت دلار شناخته می‌شود. خودمان را دست‌کم نگیریم. بدانیم برجام و جمهوری اسلامی چه‌کاری کرده است. رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: اروپا می‌گوید برای اینکه بتوانیم این مکانیزم را ایجاد کنیم، لازم است شما عضو کنوانسیون شوید. این‌ها واقعیات است. من واقعیات را عرض کردم. کسی را نمی‌ترسانیم بلکه به خودمان و مردم ایمان‌داریم، اما دچار خودتحریمی نمی‌شویم.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در توضیح دلایل موافقت کمیسیون با کلیات لایحه CFT، گفت: الحاق به این کنوانسیون حتی اگر نفعی برای کشور نداشته باشد حاوی دفع مشکلات عدیده اقتصادی جدید برای نظام بانکی،تجار و ایرانیانی است که در کشورهای جهان کار می‌کنند یا درس می‌خوانند. علی نجفی خوشرودی با تبیین شروط مصوب کمیسیون متبوعش برای پیوستن ایران به کنوانسیونCFT، اظهار کرد: براساس این شروط دولت جمهوری اسلامی ایران مجاز است احراز صلاحیت ماده ۷ کنوانسیون را به امین اسناد اعلام کند و هرگونه تغییر در صلاحیت‌های یاد شده با تایید قوه قضائیه مورد اقدام قرار می‌گیرد. دولت می‌تواند در موارد موردی ارجاع به داوری بین‌المللی را با رعایت مقررات داخلی انجام دهد. الحاق ایران به پیوستن این کنوانسیون به معنای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نیست. نماینده مردم بابل در مجلس ادامه داد: شرط را می‌توانیم به این کنوانسیون تحمیل کنیم. هیچ تعهدی خلاف منافع و امنیت میل ایران سپرده نمی‌شود، هیچ اطلاعاتی در اختیار بیگانگان قرار نخواهد گرفت. در جنگ اقتصادی باید از همه فرصت‌ها و امکانات و تدابیر بین‌المللی در این جنگ استفاده کنیم.

تصویب CFT

سرانجام پس از طی روال قانونی؛ مجلس به رأی‌گیری از نمایندگان در خصوص موافقت یا مخالفت با الحاق به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) پرداخت که در نهایت نمایندگان با ۱۴۳ رأی موافق ۱۲۰ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع از مجموع ۲۷۰ نماینده حاضر با آن موافقت کردند.

متن لایحه CFT

پس از چند ساعت پر تلاطم؛ امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی عضو هیأت رئیسه مجلس متن لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم را به شرح زیر قرائت کرد: ماده واحده- به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (مصوب ۱۳۷۸/۹/۱۸ برابر با ۹ دسامبر ۱۹۹۹ مجمع عمومی سازمان ملل) مشتمل بر یک مقدمه، ۲۸ ماده و یک پیوست با اعلام شروط زیر پذیرفته و سند ذی ربط را مطابق مقررات تبصره این ماده نزد امین اسناد توجیه کند. دولت موظف است به محض آگاهی نسبت به اعتراض احتمالی سایر اطراف متعاهد، گزارشی جهت اتخاذ تصمیم مقتضی به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید. دولت جمهوری اسلامی ایران به موجب جز الف بند ۲ ماده ۲ کنوانسیون، اعلام می‌نمایند که مفاد آن دسته از کنوانسیون‌ها و پروتکل‌های مندرج در پیوست کنوانسیون که به عضویت آنها درنیامده است را به عنوان بخشی از کنوانسیون تلقی نمی‌کند و الزام‌آور شدن مفاد ماده ۲۳ در پاسخ به اصلاح فهرست موافقتنامه‌های منضم به کنوانسیون برای جمهوری اسلامی ایران منوط به رعایت اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی است. جمهوری اسلامی ایران با نظر به اصول و هنجارهای حقوق بین‌الملل تا حین پذیرش کنوانسیون از جمله کنوانسیون ۱۹۹۹ سازمان کنفرانس اسلامی و قطعنامه‌های مرتبط ملل متحد از جمله قطعنامه ۲۶۲۵ و ۱۵۱۴، تعریف عمل تروریستی را مشتمل بر مبارزات مشروع مردمی علیه از جمله توسعه استعماری و اشغال خارجی نمی‌داند و نسبت به اطراف متعاهدی که قلمرو عمل تروریستی را مستند به زیر بند ب بند یک ماده ۲ کنوانسیون مشتمل بر این مبارزات می‌دانند، تنها در حدود پیش گفته، متعهد می‌دانند و اعلام می‌دارد ماده ۶ کنوانسیون ارتباطی به این حق ندارد. این مبارزات فارغ از انگیزه آن مجاز و مشروع است که اعمال تروریستی به هر انگیزه‌ای ممنوع است. موضوع بند یک ماده ۲۴ کنوانسیون درخصوص جمهوری اسلامی منوط به رعایت اصل ۱۳۹ قانون اساسی است و بند ۲ ماده ۷ کنوانسیون و موضوع ماده ۱۷ کنوانسیون در چارچوب قوانین داخلی اعمال خواهد شد. صلاحیت مقرر در بند ۵ ماده ۹ کنوانسیون برای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تنها در چارچوب اسناد حقوق بشردوستانه لازم الاجراست برای جمهوری اسلامی ایران پذیرفته می‌شود. مفاد کنوانسیون در موارد تعارض با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نمی‌باشد. الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون به معنای شناسایی و برقراری ارتباط با رژیم‌ اشغالگر صهیونیستی نیست. دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای بند ۴ ماده ۱۱ کنوانسیون تنها صلاحیت کشور محل وقوع جرم را به منظور استرداد مجرمین محرض تلقی می‌کنند. تبصره- دولت صرفا پس از خارج شدن جمهوری اسلامی ایران از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی (FATF) می‌تواند سند الحاق را نزد امین اسناد توزیع کند.

واکنش‌ها

رئیس دفتر رئیس جمهور با اشاره به تصویب لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم CFT در جلسه علنی دیروز مجلس با اکثریت آرا گفت: دولت یقین دارد که امروز گام مهمی در تنظیم بهتر روابط بانکی جمهوری اسلامی برداشته شد. محمود واعظی اظهار امیدواری کرد که تصویب این لایحه به ثبات بازار و کاهش نرخ ارز کمک کند.

عمل به وظایف

حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهور در واکنش به تصویب CFT در مجلس در توئیتی نوشت: پایداران مستقر در مجلس به وظایف خود عمل کردند؛ می‌ماند بقیه مراحل که لابد پایداران مستقر در بقیه نهادها نیز وظایف خود را به خوبی انجام خواهند داد.

کاهش مشکلات کشور

وزیر بهداشت درباره تصویب لایحه FATF و تاثیر آن بر کاهش قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی اظهار داشت: در این رابطه باید کارشناسان اقتصادی اظهار نظر کنند؛ امیدواریم تصمیم مجلس در این رابطه مفید باشد. ایرنا نوشت، سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی گفت: باید صبر کنیم و ببینیم که چه تأثیری خواهد داشت؛ بر اساس آنچه دکتر ظریف و همکاران اقتصادی در جلسات هیات دولت گزارش دادند، امیدواریم که با تصویب این لایحه مشکلات کشور کم شود.

تکمیل تعهدات حقوقی

حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن در توئیتر خود نوشت: مجلس به دنبال چند ماه بررسی دقیق، در فرآیندی شفاف و در جلوه‌‌‌ای درخشان از دموکراسی، پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم را تصویب نمود. با این مصوبه، تعهدات حقوقی چهارگانه کشورمان به استانداردهای مالی و بانکی FATF توسط مجلس تصویب و تکمیل شدند.

آزمون موفق

دبیرکل حزب اتحاد ملت در واکنش به تصویب یکی از لوایح FATF در مجلس در توئیتر خود نوشت: تصویب CFT آزمونى موفق براى حفظ منافع ملى و توجه به اقتصاد و معیشت مردم توسط رئیس و نمایندگان مجلس بود. علی شکوری راد افزود: به نمایندگان مجلس بابت این توفیق تبریک مى‌گویم.

امنیت ملی در اولویت

حمید ابوطالبی مشاور سیاسی رئیس‌جمهور در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: نمایندگان مجلس نشان دادند امنیت ملی کشور و منافع مردم ایران در اولویت تصمیمات آنان قرار داشته و چالش‌های فرارو را با درایت و صلابت مرتفع خواهند نمود.

بازتاب خارجی

یورو نیوز در گزارشی با اشاره به تصویب این لایحه نوشت: ایران سعی دارد با الحاق به FATF به استانداردهای بین المللی نزدیک شود با این امید که در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای از لیست سیاه سرمایه‌گذاری‌های خارجی بیرون آید. خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی نوشت: به رغم مخالفت شدید اصولگرایان، لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم در مجلس ایران به تصویب رسید. این اقدام برای نجات توافق هسته‌ای با اروپا و شرکای آسیایی بسیار حیاتی بود.