اصولگرایی که دین را به دنیا نفروخت

تدبیر۲۴: با آنکه صندلی چرخدار برای جابجایی پیرمرد مهیا بود، ترجیهش بر این بود که راه برود، آهسته راه می رفت و خمیدگی کمرش نشان از سنگینی بار تجربه ای داشت که در طول ۸۳ سال عمر کسب کرده و در این مدت سرد و گرم زیادی از روزگار چشیده بود، سخن از آیت الله مهدوی کنی است، پیرمردی که آخرین فصل زندگی سیاسی اش با جانشینی بر جایگاه آیت الله هاشمی رفسنجانی و ریاست بر مجلس خبرگان رهبری آخرین آغاز شد و حضور در بیست و پنجمین سالروز ارتحال امام آخرین سطر آن بود.

به گزارش خبرنگار سیاسی تدبیر ۲۴، آیت الله مهدوی کنی، دارای سوابق مبارزاتی با رژیم سابق و چندین پرونده دستگیری در دوران پهلوی است، انقلاب به پیروزی نرسیده بود که به همراه شهید مطهری به عضویت شورای انقلاب و سپس کمیته استقبال از امام درآمد، سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی، عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی، نمایندگی حضرت امام خمینی (ره) در هیات حل اختلاف مسؤولان نظام، تصدی وزارت کشور در کابینه شهید رجایی و شهید باهنر، نخست وزیری موقت پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر، عضویت در ستاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام برخی از مهم ترین مناصب او در طول دوران انقلاب است و این اواخر نیز همزمان بادبیر کلی جامعه روحانیت مبارز و ریاست دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته را نیز بر عهده داشت و از اسفند سال ۸۹ نیز ریاست مجلس خبرگان به او واگذار شد.

مهدوی کنی اصلی ترین سمبل جریان اصولگرایی سنتی در کشور است و گرچه این اواخر ظهور اصولگرایان افراطی و بی شناسنامه مجالی برای عرض اندام او و یارانش باقی نگذاشته بود اما چهره هایی چون علی لاریجانی، محمدباقر قالیباف، محمدرضا باهنر، علی اکبر ولایتی، مرحوم حبیب الله عسگر اولادی و… از اصولگرایان همسو با وی محسوب می شوند که طی سال های اخیر تلاششان برای ایجاد وحدت میان اصولگرایان با شکست مواجه شده است.

رییس مجلس خبرگان رهبری که در دوران انقلاب جزء روشنفکرترین روحانیون انقلابی به شمار می آمد و حتی بنا بر برخی روایت هااز حامیان دکتر علی شریعتی مقابل برخی منتقدین محسوب می شد، اولین صف بندی خود را با نیروهای انقلابی موسوم به خط امام در جریان تسخیر لانه جاسوسی به نمایش درآورد و با انتقاد از تسخیر لانه جاسوسی، از حضور و نماز خواندن در این مکان خودداری کرد و آنجا را غصبی دانست.
در انتخابات ریاست جمهوری دوره نخست نیز که حزب جمهوری اسلامی با محوریت آیات بهشتی، هاشمی و خامنه ای از مخالفین سرسخت ابوالحسن بنی صدر محسوب می شد، برخی معتقدند آیت الله مهدوی کنی با به میدان آوردن جامعه روحانیت مبارز در حمایت از بنی صدر، یکی از مهمترین حامیان وی در میان روحانیون انقلابی بود و در عین حال خود ایشان در کتاب خاطراتش می گوید: ” آن زمان تعدادی از اعضای جامعه روحانیت در انتخابات از بنی‌صدر طرفداری کردند و گروهی هم طرفداری نکردند. از جمله کسانی که مخالفت کرد، بنده بودم. دوستان نزدیک ما می‌دانند که بنده در آن موقع با بنی‌صدر علنی مخالفت نمی‌کردم و آن، دو علت داشت؛ یکی اینکه اولا بنی‌صدر ماهیتش به آن صورت کشف نشده بود، دوم اینکه امام ایشان را تأیید می‌کردند. بنده هم وقتی تأیید امام را می‌دیدم، لذا تأیید می‌کردم. ما همیشه طبق موضع‌گیری‌هایی که رهبری داشتند رفتار می‌کردم و با آن مخالفت نمی‌کردیم. ممکن بود حتی گاهی در دل چیزهایی را نمی‌پسندیدیم ولی در مقام عمل، ‌تبعیت را لازم می‌دانستیم.”

پس از پیروزی بنی صدرو نخست وزیری شهید رجایی، مهدوی کنی وزیر کشور دولت شد اما با جدا شدن طیف بنی صدر و نیروهای ملی مذهبی از صف انقلابیون، وی به میان یاران سابق خود بازگشت و پس از شهادت شهید رجایی و شهید باهنر، با حکم آقایان هاشمی رفسنجانی و موسوی اردبیلی (روسای وقت قوای مقننه و قضائیه) به عنوان شورای ریاست جمهوری، به عنوان نخست وزیر موقت دوران انتقال انتخاب شد، نام او در آغاز دوران دوم ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای مطرح شد و تعدادی از نمایندگان حامی مهدوی کنی، وی را به عنوان گزینه ای برای جایگزینی میرحسین موسوی در نخست وزیری مطرح کردند اما این گزینه با حمایت رییس جمهور وقت همراه نشد و با دخالت محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه و درخواست وی از امام خمینی برای ابقای موسوی در نخست وزیری به دلیل مصالح جنگ، زمینه ای برای پیگیری هم نیافت. مهدوی کنی حامی جدی حضور ناطق نوری در انتخابات ریاست جمهوری دوره هفتم نیز بود و یک روز پس از آنکه رهبر انقلاب در ۳۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با انتقاد صریح از پروژه کارناوال عاشورا به صورت تلویحی مقابل تخریب سید محمدخاتمی موضع گرفتند، مهدوی کنی در مصاحبه با روزنامه ابرار گفت حدس می زنیم نظر رهبری بر ناطق نوری است و این جمله تنها یک روز قبل از انتخابات و در زمان ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی تیتر یک ابرار شد.

آیت الله مهدوی کنی که در جریان پرونده نشریه موج نیز مواضع صریحی را علیه دولت اصلاحات اتخاذ کرد و با نظر مخالف بسیاری از چهره های شاخص جامعه روحانیت مبارز نظیر آیت الله امامی کاشانی، ناطق نوری و… با حمایت از کاندیداتوری محمود احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری به عنوان کاندیدای محوری، این جامعه امکان اعلام موضع رسمی در این انتخابات را نیافت، اما آیت الله مهدوی کنی ابتدا رئیس دولت نهم را اقل الشرین خواند و مدتی بعد حمایت رسمی خود که دبیرکلی جامعه روحانیت مبارز را برعهده داشت، از احمدی نژاد بعنوان خیرالموجودین اعلام کرد. اما بلافاصله بعد از مناظره جنجالی ۱۳ خرداد در مراسم ۱۴ خرداد از سخنان احمدی نژاد در مناظره علیه هاشمی و ناطق نوری گلایه کرد که با واکنش عجیب احمدی نژاد به خود مواجه شد با این همه مواضع آیت الله مهدوی کنی پس از حوادث و ناآرامی های بعد از انتخابات نیز قابل توجه بود. ایشان در شهریور ۱۳۸۸ و پس از اوجگیری اعتراضات، بدون اشاره به نام موسوی، وی را به تبعیت از شیوه امام حسن(ع) فراخواند و او را به عقب نشینی از موضع خود توصیه کرد.

آیت الله مهدوی کنی در اسفند سال ۱۳۸۸ در برابر جریان متمایل به حذف آیت الله هاشمی رفسنجانی با صراحت موضع گرفت و در حالی که وی در پاسخ به کسانی که کاندیداتوری وی در انتخابات میاندوره ای خبرگان را مقدمه ای برای رقابت وی با آیت الله هاشمی برای ریاست خبرگان می دانستند، اظهار کرده بود با آیت الله هاشمی رفسنجانی رقابت نخواهد کرد.

او در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیز حاضر به حمایت از حسن روحانی که خود عضو جامعه روحانیبت مبارز بود نشد اما هیچگاه وارد پروزه تخریب و هجمه به دولت نشد و در مقام یک رقیب با اخلاق با رییس جمهور برآمده از آرای ملت حمایت کرد.

آخرین فصل سیاست برای آیت الله متفاوت به پایان رسید و پیرمرد ۸۳ ساله تنها ساعاتی پس از آنکه برای شرکت در مراسم بیست و پنجمین سالگرد اتحال امام حاضر شده بود دچار عارضه قلبی شد و به کما رفت، شخصیت های مختلفی اعم از رییس جمهور، رییس دفتر مقام معظم رهبری، نوه امام خمینی، و … به دیدار رییس مجلس خبرگان رهبری رفته و آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز به با تماس های متعدد پیگیر وضعیت وی شد اما انگار پیرمرد سفیدپوش دلش دیگر به ماندن رضا نمی داد که با عروجش دعوت حق را لبیک گفت.