انگار ما در این شهر بچه‌ها را فراموش کرده‌ایم!

گفت‌وشنودی با الهه رامشینی، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول اولین نشریۀ تخصصی کودکان در سبزوار

بدون شک اولین‌ها همیشه از تشخصی برخوردارند. «اولین» بودن جسارت می‌خواهد! اینکه تو راهی را باز کنی که دیگران هرگز به سراغش نرفته‌اند! در این میان، اولین بودن در حوزۀ بدون حمایت فرهنگ شاید کمی متفاوت‌تر باشد.

در دی ماهی که گذشت «گل انار» اولین فصلنامۀ ویژۀ کودکان سبزواری منتشر شد. الهه رامشینی مدیرمسئول، صاحب امتیاز و سردبیر گل انار از نام‌های آشنای رسانه و فرهنگ سبزوار است، او که سابقۀ بیش از ۱۰ ساله در حوزۀ نویسندگی و تولید محتوا برای کودک و نوجوان دارد و نویسندۀ چندین جلد کتاب در این حوزه نیز هست، این بار اتفاق زیبایی را رقم زده و اولین فصلنامه ویژه کودکان سبزواری را منتشر کرده است.

حالا دیگر بچه‌های سبزوار نشریه‌ای مخصوص به خود را دارند؛ نشریه‌ای که تمام آن توسط هنرمندان شهرمان با شکل و شمایل و محتوایی به روز و با نگاه ویژه به پرورش مهارت‌های شهروندی و فرهنگی تولید شده است. الهه رامشینی را به خاطر کار در فضای رسانه سبزوار سال‌هاست می‌شناسم، وقتی برای مصاحبه با او تماس گرفتم، به دفترم آمد و مصاحبۀ ما در فضایی دوستانه و البته نیمه‌رسمی شکل گرفت که ماحصل آن را در ادامه خواهید خواند:

خانم رامشینی، سپاس که دعوت ما را پذیرفتید، برای اولین سؤال کنجکاوم بدانم چرا کار در حوزه کودک و نوجوان را انتخاب کردید؟

سلام، برای دعوتتان ممنونم! نوشتن و تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان ازجمله علایق و دغدغه‌های همیشگی من بوده، سادگی، صمیمیت و جذابیت و البته متفاوت بودن دنیای بچه‌ها را دوست دارم و برایم لذت‌بخش است، البته این را هم بگوییم کار در این حوزه درعین‌حال که جذاب و شیرین است، سخت هم هست.

چطور شد که به سراغ انتشار نشریه در حوزه کودک رفتید؟

خلأ تولیدات فرهنگی برای کودکان سبزواری بسیار حس می‌شود، انگار ما در این شهر، بچه‌ها را فراموش کرده‌ایم! تولیدهای فرهنگی ازجمله نشریات مخصوص برای کودکان ازجمله موارد ضروری و مهمی است که مسئولان فرهنگی باید نگاه ویژه‌ای به آن باشد (متأسفانه مسئولان فرهنگی ما از این دنیا فاصله زیادی دارند)، فرهنگ‌سازی از کودکی شکل می‌گیرد اما ما کودکانمان را در برابر سیل تولیدات فرهنگی غیربومی و حتی غیرایرانی رها کرده‌ایم و این توجه نداشتن به قشر کودک آسیب‌های بسیاری را به وجود خواهد آورد که البته هم‌اکنون هم درگیرش هستیم.

نمونه‌های کمرنگ و اندکی از حضور بانوان شهرستان در عرصه رسانه داشته‌ایم و حالا یک نشریۀ تخصصی توسط یک بانوی سبزواری منتشر می‌شود، چه شد که ایدۀ گل انار شکل گرفت؟

اینکه من چرا به فکر انتشار افتادم، حقیقتش انتشار نشریه‌ای ویژه و مختص کودکان چیزی بود که سال‌ها فکرم را درگیر کرده بود. همۀ نشریات ما در سبزوار رویکرد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارند و فضای رسانه‌های مکتوب شهر، فضایی بزرگ سالانه است که از خبرها و محتواهایی که تنها برای بزرگ‌سالان تهیه می‌شود، اشباع شده. این مورد خیلی برای من آزاردهنده بود و در این سال‌ها چندین بار هم با مسئولان و هم با برخی از اصحاب رسانۀ شهرستان در این مورد نشست و صحبت داشته‌ام و پیشنهادهایی در خصوص نشریات و ویژه‌نامه‌هایی مختص به بچه‌ها ارائه داده‌ام اما هیچ‌کدام به سرانجام نرسید؛ تا اینکه تصمیم گرفتم نشریه خودم را بزنم و این‌گونه بود که «گل انار» متولد شد.

شما اولین فصلنامه کودک در سبزوار را منتشر کردید، «اولین» بودن چه حس و حالی دارد؟

بسیار سخت و درعین‌حال شیرین است، سختی‌اش برای این است که به‌هرحال کار تازه‌ای را شروع کرده‌ای. کار کودک فضای متفاوت و خاصی دارد و اصلاً قابل مقایسه با کار در دیگر حوزه‌های نشریات نیست، جمع کردن تیمی که در این حوزه تخصص داشته باشند هم سختی دیگر کار بود؛ البته چون نمونۀ دیگری نبوده احتمالاً کارت سخت‌تر خواهد بود و مورد قضاوت و نقد قرار خواهی گرفت. خوشبختانه پس از انتشار نشریه در کنار نقدهای منصفانه و دلسوزانه که صاحب‌نظران امر داشتند (که بسیار برای شماره‌های بعدی به ما کمک خواهد کرد) بازخوردهای مثبت زیادی از طرف همشهریان عزیز و همکاران و دوستان هم گرفتیم که این خودش شیرینیِ کار بود. شیرینی دیگرش هم کار برای گروه سنی است که دوستشان داری و همچنین همکاری با هنرمندان متعهد و کار بلدی که همیشه منتظر بودی فرصت همکاری با این عزیزان را به دست بیاوری.

از همکارانتان گفتید، تیمِ گل انار را چه کسانی تشکیل داده بودند؟

واقعیتش در نخستین شماره تیم جمع‌وجوری داشتیم که همگی در حوزه‌های فعالیت خود افراد شاخص و شناخته‌شده‌ای هستند و مهم‌تر اینکه همگی تیم ما هنرمندان و صاحب‌نظران بومی شهر هستند. این به نظرم امتیاز بسیار خوبی است و البته جای تأسف هم دارد که این پتانسیل‌ها در شهر وجود دارد اما عملاً برای تولیدات فرهنگی کودک سال‌هاست در شهرستان حمایتی نشده است و هنرمندان ما با رسانه‌ها و نشریات شهرهای دیگر همکاری می‌کنند.

همکاران شماره اول گل انار در بخش تصویرسازی را خانم سمانه کیوانلو، در بخش صفحه‌آرایی خانم نجمه بهنامی‌فر، مدیر اجرایی نشریه آقای رضا قدیریان و شاعر نشریه خانم لیلا طبسی، بخش داستانِ کهن آقای رضا شمس‌آبادی، بخش مهارت زندگی خانم دکتر ندا قانعی و بخش علمی آقای دکتر محمد عارفی‌مهر تشکیل داده بودند.

 در تولید محتوای گل انار کدام حوزه‌ها برای شما اولویت داشت؟

هدف ما تولید نشریه‌ای با محتوای فرهنگی، اجتماعی و با رویکرد آموزش‌های مورد نیاز کودکان در زمینه‌های مهارت‌های شهروندی با رعایت استاندارهای نشریات کودک بود، البته سعی کردیم در مطالب تنوع مورد نیاز برای کودکان وجود داشته باشد و آیتم‌های مختلفی از داستان‌ها، شعرها، کمیک استریپ، پوستر علمی، معرفی مشاهیر شهر، معرفی مشاغل، معرفی نویسندگان حوزه کودک، کاردستی و سرگرمی را در نشریه بگنجانیم.

در لابه‌لای داستان‌های گل انار مفاهیمی از تسلیم‌ناپذیری، امیدواری و باور ملموس بود. هدف از القای این مفاهیم در قالب داستان به بچه‌ها چه بوده است؟

حقیقت این است که در دوران کودکی بر آموزش به شیوۀ غیرمستقیم تأکید می‌شود و این شیوه تأثیرات عمیق‌تر و بیشتری را به‌جای می‌گذارد، به‌ویژه در مورد کودکان که از نصیحت و پند و اندرزها گریزان هستند، بیان مسائل و شیوه‌های صحیح رفتاری در قالب داستان و به شیوهای غیرمستقیم کارآمدتر است. معجزۀ قصۀ کودکانه را وقتی بیشتر درک می‌کنید که اتفاقاً از دنیای کودکی فاصله گرفته باشید. آن‌وقت است که می‌فهمید مهم‌ترین دغدغه‌های بشری مثل دوستی، امید و همدردی، همکاری… چگونه به روشنی و درستی در قصه‌های زمان کودکی ما مطرح شده‌اند.

سؤالی که ذهنم را مشغول کرده این است که بچه‌ها در دوران خردسالی به شعر و ترانه و داستان علاقه‌مند هستند اما هرچه بزرگ‌تر می‌شوند این علاقه کمرنگ می‌شود، این برای چیست؟

در این مورد انگشت اتهام به سمت خود ماست که نتوانستیم محتوای مناسب و جذاب برای کودکان تولید کنیم. کودکان امروز در میان فضای تنگ و تاریک مجازی خوشحال‌تر هستند و شاید خلأ شعرها و داستان‌هایی که با سلیقۀ آن‌ها جور باشد باعث شده که آن‌ها هر روز از دنیای کتاب‌ها و شعرهای رنگی فاصله بگیرند.

 ما در دوران کودکی‌مان با «حَسَنی» زندگی کردیم و با «قل‌قلی و مرغش» شهر به شهر سفر رفتیم، اما این اشعار و داستان‌ها امروز نمی‌تواند کودکان را جذب کند! متأسفانه در بازار تولید محتوا برای کودک دست زیاد شده است و بسیاری از افراد فکر می‌کنند شعر سرودن و یا نوشتن داستان برای کودکان کار آسانی است و هرکسی می‌تواند هزینه‌ای بپردازد و کتابی را به‌عنوان کودک چاپ کند. واقعیت را باید بپذیریم که محتواهای نامناسب و غیر جذاب و بی‌محتوا در این حیطه هم فراوان است و این خود یکی از مهم‌ترین دلایل فاصله کودکان با دنیای شعر و داستان را ایجاد کرده است.

سخن پایانی:

تشکر می‌کنم از همه همکارانم در نشریه گل انار، همکاران و دوستان رسانه‌ای و فرهنگی که ما را همراهی کردند و همچنین از شما و نشریه خوب ستاره شرق که همواره دغدغه فرهنگی دارید.

(منتشر شده در شماره ۱۷۸ نشریه ستاره شرق)