بازی رانت و وام

ستاره شرق

چه کسی امپراتورِ اقتصادیِ پشت‌پرده وام‌های اشتغال است؟

اولین روزی که تصمیم قطعی گرفتم این گزارش را منتشر کنم، مصادف شد با قسمت آخر «بازی تاج و تخت»! روزی که چند میلیون نفر در دنیا سر کار نرفتند تا قسمت آخر بهترین سریال تاریخ را تماشا کنند. در کشور خودمان هم کلی آدم در همان دقایق ابتدای پخش، فیلم را گرفتند و تماشا کردند و …! فیلمی از روایت پادشاهی و جنگ بر سر یک صندلی! روایت فیلم در جهانی دیگر می‌گذشت و «وستروس» حتی کشوری واقعی یا سرزمین واقعی نبود و مردم دیگری هم خارج از مرزها وجود نداشتند و …

اتفاقاً همان روزها بود که بالاخره بعد از چند سال، به لیست وام‌گیرنده‌های قانون «حمایت از ایجاد و توسعه اشتغال پایدار در نماطق روستایی و عشایری» دست پیدا کردم! لیستی که نمایشی بود از امپراتوری اقتصادیِ شهرستان که در سایۀ اعطای تسهیلات اتفاق افتاد! این پرونده به پاسخ این پرسش می‌پردازد که: در این بازی تاج‌وتخت، پادشاه چه کسی است و کجا مخفی شده؟

• مچّکریم

هرچند از دوران «روحانی مچّکریم» خیلی فاصله داریم و دولت در بسیاری زمینه‌ها عملکرد قابل نقدی داشته و شرایط کلی اقتصادی و اجتماعی جامعه، روزبه‌روز بدتر می‌شود و سطح نارضایتی افزایش می‌یابد، اما نباید بعضی حقایق را فراموش کنیم! دولت از یک جای مسیر، خودش را از دست‌های پشت پرده و قدرت‌های در سایه جدا کرد! در شرایطی که اراده‌ای برای مبارزه با فساد و رانت در کشور دیده نمی‌شد، دولت شروع کرد به شفاف‌سازی. از انتشار مواد لایحه بودجه (که آن‌همه رازِ مگو را برای همه به نمایش گذاشت) گرفته تا لیست خریدهایی که با ارز دولتی انجام گرفته! شفاف‌سازی‌هایی که جسارت آن تا الآن وجود نداشت و مردم را از بسیار مسائل پشت پرده و به‌خصوص زدوبندهای آقازاده‌ها و مؤسسات دورزنندۀ قانون آگاه کرد!

تا رسید به الآن که دولت، حتی لیست کامل وام‌گیرنده‌های طرح مهمی مثل همین اشتغال روستایی و عشایری را منتشر کرد! ما، به‌عنوان مردم، یک‌باره می‌بینیم که چه هزینه‌هایی صرف شده، چه تدابیری اندیشه شده، اما چه دست‌های کثیفی، از رسیدن حق به حق‌دار و حل شدن معضلات، جلوگیری می‌کنند! امیدواریم لیست وام‌گیرندگان و یارانه‌بگیران عرصه‌های دیگر هم منتشر شود تا همه سر در بیاوریم چه خبر است؟ کاری به گستره همه این تعاملات پشت پرده در وزارتخانه‌ها و مجلس و نهادهای قدرت در سطح استان و شهرستان‌ها نداریم و در این مطلب می‌خواهیم روی یک مسئله خاص متمرکز شویم: شهرستان سبزوار!

• معده‌های پشت پرده

بسیاری از مسائلی که سبزوار به آن مبتلاست در تمام شهرستان‌های منطقه نیز شیوع دارد و می‌توان آن‌ها را خوبی و درستی تعمیم داد. شهرستان سبزوار و در کل، منطقه بیشتر از هر آسیبی، دچار تعاملات پشت پرده است. در شرایطی که دیگر خبری از بودجه‌های بی‌حساب‌وکتاب دولت پاکدستان نیست و عملاً در شرایط سخت اقتصادی، دولت سیاست انقباضی پیش گرفته، دیگر نمی‌شود از طریق ریخت‌وپاش بودجه، دست‌های پشت پرده را پر و معده‌های پشت پرده را سیر کرد! چه راهی باقی می‌ماند برای نگاه داشتن آن شبکه؟ تسهیلات!

امروز در منطقه و به‌خصوص شهرستان، مهم‌ترین بازوی قدرتِ اپراتوری اقتصادی «تسهیلات» است. مردم در این شرایط برای دریافت وام، دست‌وپا می‌زنند و تسهیلاتِ دارای امتیازات مناسب (درصد پایین، بازپرداخت طولانی‌مدت، بخشش، شرایط سهل برای ضمانت و …) برای مردم در حکم پول نقد محسوب می‌شود. صندلی‌های قدرت که امضای آن‌ها اختیار زیادی در توزیع این وام‌ها دارد، از طریق این تعامل و از جیب ملت، فواید شخصی و سیاسی زیادی به دست می‌آورند. از آن‌ها که برای رأی خود در انتخابات تلاش می‌کنند تا مدیرانی که با چوب حراج زدن به تسهیلات کم‌بهره، میز مدیریت خود را حفظ می‌کنند تا حتی کارمندانی که گوشت مرغ و گوسفند و حتی کمربند شلوار خود را از راه امضای همین تسهیلات به دست می‌آورند! اتفاقی که در مدیریت و بخش اعتبارات یکی از بانک‌های کشاورزی شهرستان، چند ماه پیش افتاد و جابجایی و تنزل درجه بعضی نیروهای آن، شاهد و گواه بسیاری از این اتفاقات بود!

• روش‌های پشت پرده

مسئله وام‌های اشتغال روستایی و عشایری، یک مشت نمونۀ خروار است. می‌توان با بررسی ساده آن، پی برد که در پشت پرده توزیع این وام‌ها و تسهیلات، چه اتفاق‌های بزرگی در حال افتادن است و ما خبر نداریم! البته در بسیاری از موارد، نهادهای نظارتی و امنیتی جلوی هدر رفتن بیت‌المال و تضییع حق مردم را می‌گیرند اما در کل، رویه‌ای غلط رسم شده که نمی‌توان با یک بازداشت یا یک انفصال‌ازخدمت، به‌راحتی جلوی آن را گرفت! حتی در بعضی موارد طوری قباحت این مسائل از بین رفته که مدیران از سؤالات ما تعجب می‌کردند و می‌پرسیدند: مگر قرار بود طور دیگری باشد؟

روش مرسوم، به این شکل است که این‌گونه تسهیلات، از طریق یک دستگاه یا اداره، اعطا می‌شود. کارشناسان آن اداره یا نهاد؛ فرد، مؤسسه یا بنگاه موردنظر و طرح او را بررسی کرده و در صورت تأیید، آن را به بانک عامل معرفی می‌کنند. این روند قانونی، بسیار مطلوب و منطقی است، اما واقعیت این است که بسیاری از این معرفی‌ها، در پیِ معرفی‌های پشت پرده (تماس، پیامک، نامه، ناهار و شام، کمربند باز و …) اتفاق می‌افتد و کارشناسان حتی گاهی از وضعیت اشتغال‌زایی طرح، مکان آن و سرنوشتش مطلع نیستند. در اطراف سبزوار کم نیستند کارگاه‌ها و گلخانه‌هایی که نیمه‌کاره رهاشده‌اند و همه می‌دانیم، احداث آن‌ها بهانه‌ای بوده برای امضای کارشناسان و دریافت وام‌های چند صدمیلیونی و میلیاردی! اما نه تولیدی صورت گرفته و نه اشتغالی ایجاد شده و …

گاهی روند، یک گام فاسدتر می‌شود. کارمند بانک عامل، خود به کسی قول وام می‌دهد بعد مخفیانه لیست کسانی که خودش می‌خواهد به آن‌ها وام بدهد را به اداره مربوطه ارائه می‌دهد. اداره و کارشناسانش هم موظف هستند جهت «همکاری»، برای تمام این لیست معرفی‌نامه بدهند! این روند عجیب، آن‌قدر پذیرفته و طبیعی است که حتی طی تحقیقات، نگارنده متوجه شد، هیچ قباحتی هم برای آن ـ تا درصد خاصی ـ در نظر گرفته نمی‌شود! همه این مسئله را به‌خوبی پذیرفته‌اند و معمولاً در این‌گونه بانک‌های عامل، بخش اعتبارات، صندلی جذابی شده است که سر آن، از صندلی مدیریت هم بیشتر دعواست!

• پاسخ‌نگویی

روزی که تصمیم گرفتم این گزارش را بنویسم، شروع کردم به یادداشت‌برداری و طرح و ایده خودم را برای مطلب نوشتم. داخل سررسید نوشتم:

1. تطبیق لیست‌ها
2. بررسی اسامی، شرکت‌ها و اطلاعات رسیده از مخاطبان
3. گفت‌وگو با چهار اداره معرفی کنند: جهاد کشاورزی، امور عشایر، میراث فرهنگی و صنعت و معدن
4. تحلیل
5. جمع‌بندی

انجام مرحله اول و دوم که از خودم برمی‌آمد تمام شد. نظرات زیادی هم از سمت مخاطبان ارسال شد که بعضی از آن‌ها بدون تأیید مسئولان امر قابل‌انتشار نیست؛ اما مثل همیشه وقتی نوبت مسئولان رسید …

مدیران ادارات در سبزوار، برخلاف رویه کلیِ دولت، اصلاً پاسخگو نیستند! کاملاً حس می‌کنم که وقتی به‌عنوان یک خبرنگار برای پیگیری یکی از خواسته‌های مردمی و پرسیدن چند پرسش چالشی به اداره‌ها می‌روم، طوری نگاهم می‌کنند که انگار با یک موجود عجیب‌الخلقه روبرو شده‌اند! این بار هم سراغ هر سه اداره رفتم (سبزوار امور عشایر مستقل ندارد و زیرمجموعه جهاد کشاورزی است) و مثل همیشه پاسخی نگرفتم! مدیران سبزوار به این نتیجه رسیده‌اند که «سری که درد نیم‌کند نباید دستمال بست!» برای همین پاسخ نمی‌دهند و خلاص! ولی آیا پاسخ ندادن آن‌ها باید مانع این شود که خبرنگاران، دغدغه‌های مردم را طرح کنند؟

من به‌صورت تک‌به‌تک هر سه اداره را رفتم و جز رئیس میراث فرهنگی، دو رئیس دیگر حضور نداشتند. در مورد آن دو رئیس یعنی برغمدی و امیدبخش که نبودند مسئول دفترشان را توجیه کردم و مشخصات تماس را کامل ارائه کردم (که البته نیازی نبود چون می‌شناختند) و برای رئیس میراث فرهنگی یعنی حسینی، هم توضیح و درخواست گفت‌وگو دادم. همه قرار شد خبر بدهند و خبر ندادند! پس من نتیجه تحقیقات را منتشر می‌کنم؛ چون فرصت پاسخ‌گویی وجود دارد اما مدیران، به‌عمد از آن امتناع می‌کنند.

قصد توهین، افترا یا شایعه‌پراکنی نیست بلکه قصد نشان دادن دم خروس است و نشان دادن دست‌های کثیف پشت پرده! اگر این ادعاها دروغ بود، مدیران نهادهای مرتبط این‌همه ترس نداشتند از پاسخ دادن به پرسش‌ها و شائبه‌ها! بعد از انتشار مطلب هم آماده دریافت تمام پاسخ‌ها خواهیم بود.

• شرح وام

تسهیلات موردبحث، در شهریور ۱۳۹۴ تصویب شد، دی‌ماه ۹۶ اولین مرحله آن پرداخت شد و مراحل بعدی این پرداخت‌ها همچنان ادامه دارد. یکی از درخواست‌های من از اداراتی که برای پرسش می‌رفتم، ارائه دستورالعمل اعطای این تسهیلات بود که متأسفانه موفق به دریافت آن نشدم. این پرسش‌ها را مطرح کرده‌ام و می‌کنم که تا کنون کسی به آن‌ها پاسخ نداده پس جهت آگاه‌سازی افکار عمومی این پرسش‌ها را مطرح می‌کنیم و طبیعتاً همان‌طور که شخصاً در ادارات مرتبط حاضر شدم تا پاسخ مسئولان را دریافت کنم، در ادامه نیز هر نوع پاسخی از طرف مسئولان و مراجع، در همین صفحات و همین کیفیت منتشر خواهد شد. البته بعید است در شهرستان ما کسی علاقه‌ای به پاسخ‌گویی داشته باشد!

• پرسش‌ها

1. ماجرای معرفی‌های انجام گرفته صحت دارد یا نه؟ طی گزارش‌های رسیده و سخنان بیان شده توسط مسئولان، تعداد زیادی از این وام‌ها بر اساس معرفی یک مسئول، به آن‌ها اعطا شده و روند انجام آن، در واقع یک مسئله ظاهری بوده است. طبق این نتایج، این تسهیلاتِ خوش امتیاز، پاداش بعضی زحمات از طرف بعضی افراد بوده است. گزارش‌های رسیده به دلیل عدم‌تأیید قابل‌انتشار نیست اما ادارات متصدی در صورت تمایل در جریان موارد قرار خواهند گرفت تا پاسخ خود را ارائه کنند. (البته جهاد کشاورزی، دفعه پیش در جریان قرار گرفت و در نهایت بعد از ماه‌ها معطلی، ریاست این اداره از طریق روابط عمومی به من اعلام کرد که ما پاسخ نمی‌دهیم، بنویسید شکایت می‌کنیم!)
2. مگر نام این وام‌ها «وام اشتغال» نیست؟ پس کارمندان رسمی نهادهای دولتی (معلمان، کارمندان و بازنشستگان خود ادارات جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی و صنعت و معدن و دیگر ادارات) حق دریافت آن را ندارند؟ به‌صورت شفاهی بعضی مدیران، این نکته را به‌صراحت تأیید کردند که کارمندان حق دریافت این وام اشتغال را ندارند، اما در لیست وام‌گیرندگان شهرستان سبزوار، تعداد قابل‌توجهی از نام کارمندان رسمی ادارات و نهادها وجود دارد! اگر قرار است وام اشتغال روستایی و عشایری را هم کارمندان رسمی بگیرند، پس قرار است چه شغلی ایجاد شود؟ یک نفر چند شغل داشته باشد؟
3. آیا طبق دستورالعمل، نباید وام‌گیرندگان ساکن روستای محل دریافت وام باشند؟ به شکل آشکاری، بسیاری از وام‌گیرندگان از مناطق جغرافیایی دیگری، وام یک روستای دیگر را دریافت کرده‌اند! این را نشانه‌ای از زد و بند کارمندان و کارشناسان ادارات و بانک‌ها بدانیم یا نه؟ که دوستان خود را از شهرهای دیگر باخبر می‌کنند فلان وام و تسهیلات ارائه شده، بیایید برایتان بگیریم؟ بعد چند تا فرم سوری و …؟
4. تعداد زیادی از کسانی که وام گرفته‌اند بانو هستند. این نکته بسیار پسندیده است که بانوان فعال در حوزه اقتصاد، با دریافت وام اشتغال، فعالیت مثمر و قوی در این زمینه داشته باشند؛ اما به نظر نمی‌رسد تصمیم‌گیران شهرستان تا این حد نسبت به بانوان و فعالیت اقتصادی آن‌ها تغییر رویه داده باشند! آیا صحت دارد که این خانم‌ها فقط نام هستند و در واقع همسران یا اقوام درجه‌یک آن‌ها دریافت کنندۀ وام بوده‌اند؟ در واقع مردی که خودش کارمند جهاد کشاورزی یا دیگر ادارات بوده یا به دلیل بدنامی در دریافت تسهیلات یا هر مشکل دیگری، با نام خود قدرت دریافت وام نداشته، از طریق همسر یا دیگر اقوام خانم، این تسهیلات را دریافت کرده است؟
5. در این جدول، تعداد شغل‌های ایجاد شده در اثر هر تسهیلاتی نوشته شده است. خواهشمند است ادارات متولی امر و کارشناسان، لیست دقیق این مشاغل ایجاد شده را ارائه دهند تا ما برویم گزارش تهیه کنیم! طبیعی است که بسیاری از این اعداد واقعی نیستند و اگر قرار بود در این چند سال، این تعداد شغل فقط در حوزه عشایری و روستایی ایجاد شده باشد، باید بخش زیادی از مشکل بی‌کاری در روستاهای منطقه حل می‌شد! در حالی بسیاری از روستاهای این لیست حتی جوانان جویای کار ندارند که بخواهد اشتغالی ایجاد شود! جوانان این روستاها، منطقه را تخلیه و به کلان‌شهرها مهاجرت کرده‌اند! آن‌وقت اشتغال درج شده در این جدول، کجاست؟ بگویید برویم گزارش بگیریم! اولاً که چنین اشتغالی ایجاد نشده! نگارنده در سری قبل که فقط از جهاد کشاورزی، در مورد این وام‌ها تحقیق می‌کردم، نام کسی را که آدرس شرکتش روبرو منزل خودم بود به منصور برغمدی رئیس جهاد گفتم! ایشان که آن زمان اصرار داشت این لیست‌ها سرّی هستند (ولی حالا وزارت کار این لیست سرّی را منتشر کرده!) مدعی بود این نام اصلاً از این طریق، وامی نگرفته و گفت که اگر این فرد این وام را دریافت کرده بود من همه حرف‌های شما را قبول می‌کنم! ولی لیست را نشانم نمی‌داد! تا اینکه حالا لیست منتشر شده و می‌بینم این فرد همچنان مثل تمام سال‌های گذشته از تسهیلات جهاد کشاورزی بهره‌مند شده (۱۵۰ میلیون در قبال اشتغال ۵ نفر!)، اما درِ شرکتش را روبروی خانه‌ام می‌دیدم که هیچ‌وقت باز نمی‌شود که بخواهد اشتغال ایجاد کند یا کاری انجام دهد! این مورد را با چشم خودم هرروز می‌بینم، چطور باور کنم نام صدها و ده‌ها شرکتی که در این لیست وارد کرده‌اید و حاضر به پاسخ‌گویی در قبالشان هم نیستید، همه به همین شکل ظاهری و سوری نیستند؟
   اصلاً برفرض محال که اشتغالی هم ایجاد شده باشد، نگاهی به نسبت میان مبالغ دریافتی و تسهیلات ایجاد شده بیندازید! ۴ شغل در قبال ۴۰۰ میلیون تومان؟ آن‌طرف ببینید در ازای چه مبالغی چند شغل ایجاد می‌شود! احتمالاً وام‌گیرنده‌ها چون موظف بوده‌اند تعداد اعلام شده را بیمه کنند، تعداد را زیاد اعلام نمی‌کردند! همین تعداد اندک هم احتمالاً اطرافیان خودشان بوده‌اند که بیمه‌شده‌اند تا مدارک تکمیل شود؛ وگرنه هنوز ادارات معرفی کننده، گزارش قابل دفاعی از اشتغال ایجاد شده ارائه نکرده‌اند تا بشود به‌صورت عینی افکار عمومی را قانع کرد که مثلاً در فلان بخش یا روستا اگر در دو سال فلان میلیارد تومان تسهیلات داده شده این تعداد هم اشتغال ایجاد شده!
6. در لیست شرکت‌هایی که تسهیلاتی با مبالغ بالا گرفته‌اند، نام‌ها و طرح‌های جالبی به چشم می‌خورد: ۲۰۰ میلیون تومان برای تولید و پخش مصنوعات چوبی، همین مبلغ برای تکثیر و پرورش ماهیان شیلات، ۲۵۰ میلیون برای تولید الکتروپمپ، ۲۰۰ میلیون برای پرورش شتر شیری، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون برای دامداری عشایری، ۹۵ میلیون برای پوشاک ورزشی، ۲۰۰ میلیون تولید لباس بیمارستانی، ۲۵۰ میلیون تولید چوب معرق، ۱۵۰ میلیون فراوری زعفران، ۲۵۰ میلیون پرورش ماهی سردآبی، ۲۰۰ میلیون برای خط تفکیک پسماند، ۱۰۰ میلیون برای پرورش اسب اصیل، ۸ میلیارد و ۲۰۰ میلیون برای راه‌اندازی خط ۲ یک کارخانه در شهرک صنعتی و چندین وام چندصد میلیون تومانی و یک میلیارد تومانی در قبال پرورش گاو شیری، گوسفندداری و توسعه گردشگری! بعضی از تسهیلات هم به نام‌هایی تعلق گرفته که آن‌ها را در زمره کارشناسان ادارات دیگر یا اقوام اصحاب قدرت هم می‌شناسیم (مشخصات برای تطبیق نام‌ها کافی نیست، اما شک برمی‌انگیزد!) این‌ها فقط چند نمونه بود و در این لیست، چندین مورد دیگر هم از این طرح‌های اشتغال‌زا و توسعه‌بخش را می‌بینیم! آدم یک لحظه احساس می‌کند در شهری صنعتی و پیشرفته و بدون بیکار زندگی می‌کند که این‌همه بنگاه تولیدی روستایی و عشایری در آن وجود دارد! پرسش ما از مدیران این است که این بنگاه‌ها را به ما نشان بدهند تا ما تصورمان از شهرستانمان واقعی شود! واقعاً در شهرستانی زندگی می‌کنیم که این‌همه طرح در آن فعال است؟
7. در میان نام‌های مکان‌ها، به طرز عجیب نام بعضی مکان‌ها، پرتکرارتر است! مدیر جهاد کشاورزی سبزوار چه علاقه‌ای به روستای ابارش دارد که این تعداد تسهیلات در این منطقه اعطا شده است؟ می‌شود محصول و نتیجه آن‌ها را ببینیم؟ همین‌طور در مورد قلعه‌میدان و مچ، تعداد به شکل عجیبی بالاست. نام خانوادگی سرپوشی هم تعداد قابل‌توجهی در این لیست دارد! آمار دقیقی هم وجود دارد که از خانواده‌هایی، ۲ تا ۴ نفر از این تسهیلات بهره برده‌اند! یعنی کل مردم منطقه و روستا هیچ، یک خانواده این تعداد؟ آقای رؤسای ادارات، این‌همه نشانه را ببینیم و باز چشم ببندیم و اعتماد کنیم؟ کاش جواب بدهند!

• درخواست رگ غیرت

این‌ها هنوز گوشه‌ای از شائبه‌ها و پرسش‌ها هستند. اگر نهادی پاسخ‌گو باشد یا تصمیم به بازرسی و تحقیق بگیرد، اطلاعات مفصل‌تر و دقیق‌تری هم وجود دارد. ما شرط انصاف را رعایت می‌کنیم و اطلاعات تأیید نشده را منتشر نمی‌کنیم. ولی نمی‌شود همینطور هیچکس هیچ مطلبی ننویسد و مدیران هم همینطور از پاسخگویی فرار کنند!

حالا این پرسش مطرح می‌شود که فرماندار و معاون ویژه استاندار، در قبال این مدیرانِ گریزانِ از پاسخ‌گویی می‌خواهد چه کند؟ در این شهرستان، میلیاردها تومان تسهیلات به اسم کارآفرینی و اشتغال و با صفت عشایری و روستایی پرداخت شده است، این‌همه شائبه و نشانه از پشت پرده فساد و زد و بند هم در مورد آن وجود دارد، قرار نیست با یک بازرسی دقیق و منصفانه پاسخ افکار عمومی را بدهیم؟

متأسفانه اشتباه و فساد مدیران دستگاه‌های محلی، در نگاه مردم مظلوم و محروم روستاها که حقشان را ازدست‌رفته و در دستان صاحبان قدرت می‌بینند، به‌پای کل دولت و حتی کل نظام نوشته می‌شود! نماینده عالی دولت می‌تواند در مقابل این فساد پشت پرده ساکت و منفعل عمل کند؟ این سؤال در مورد سه بخشدارِ سه بخشِ شهرستان هم مطرح است که با کیفیت دقیق‌تری در جریان اعطای این وام‌ها بوده‌اند و هستند! سکوتشان را به چه نشانه‌ای بگیریم؟ اگر بی‌اطلاع هستند که خیلی وحشتناک است، اگر اطلاع دارند و سکوت می‌کنند که …

نهادهای نظارتی و امنیتی، در این سال‌ها بر اساس گزارش‌های مردمی، اقدامات بسیار شایسته‌ای انجام داده‌اند؛ اما بازهم به نظر می‌رسد لازم است به شکل دقیق‌تر و بی تعارف‌تر به‌حساب این شبکه پشت پرده برسند و مردم را به رعایت عدالت و برخورد با عاملان فساد امیدوار کنند.

از ائمه جمعه محترم شهرستان و بسیجیان محترم نیز درخواست می‌کنم همان‌طور که در مسائلی مثل دوچرخه‌سواری بانوان، آرایشگاه‌های زنانه، کنسرت و جشن موسیقی، بنرهای مسیر مرکز بخش و … حساسیت نشان می‌دهند، در مورد این نکته که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم است و با توجه به شرایط بد اقتصادی، آثار آن نیز شدیدتر می‌شود، حساسیت نشان دهند! متأسفانه این بزرگواران در حال حاضر با تمام نشانه‌های موجود، به این حوزه‌ها ورود نکرده‌اند و صرفاً دغدغه‌هایی از جنس آنچه گفته شد را در کلام و رفتارشان بروز داده‌اند. کسانی که از بنر محمود دولت‌آبادی و توزیع نشریه ستاره شرق، رگ غیرتشان باد می‌کرد، در مقابل مسائل مربوط به روستاییان و عشایر مظلوم، سکوت سنگینی دارند! امید است با توجه به همت، قدرت و نفوذ پیگیری‌شان، پرده از این شبکه آسیب‌زا برداشته شود و مردم هم از آنچه اتفاق می‌افتد آگاه شوند.

نیازی نیست حرف و تحلیل نگارنده را قبول کنند، بلکه لیست اسامی و مبالغ موجود است، به‌راحتی می‌توان تطبیق داد و بازرسی کرد تا مشخص شود کدام پرسش‌ها جواب مثبت دارند و کدام، سوءتفاهم هستند؟