باید درباره نیازها و اولویت‌های اصلی منطقه سبزوار به اجماع برسیم؛ عبور از منافع موقتی، فردی و گروهی

سبزواریان – علی نورآبادی:

* اورژانس هوایی اجاره‌ای

«پایگاه اورژانس‌ هوایی غرب خراسان رضوی افتتاح شد؛ عملیات اجرایی ایستگاه قطار سبزوار آغاز شد.» نمی‌دانیم از شنیدن و خواندن این دو خبر دقیقه نودی که در دو سه هفته اخیر منتشر شد، خوشحال باشیم یا نگران.

خوشحال باشیم از این‌که بالاخره به هر ضرب‌وزور و به هر وسیله‌ای بود هلی‌کوپتر اورژانس هوایی در سبزوار هم به زمین نشست. خوشحال از این‌که می‌توانیم پز بدهیم ما هم اورژانس هوایی داریم؛ اما نگرانیم از این‌که نشستن این هلی‌کوپتر موقتی است و دوامی ندارد. این مسئله همان روز افتتاح نیز به‌تصریح گفته شد.

شریفان رئیس اورژانس سبزوار گفت: این هلی‌کوپتر تا اردیبهشت سال بعد اجاره شده است. از سوی دیگر به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی برای اجاره‌این هلی‌کوپتر ماهی ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت شده است. با یک حساب سرانگشتی می‌شود بیش از یک میلیارد تومانی برای ۵ ماه.

ما نگرانیم که مسئولان دانشگاه، اردیبهشت به‌راحتی بگویند بودجه نداشتیم اورژانس هوایی تعطیل شد. نگرانیم که بگویند مسئولان و نهادها حمایت نکردند اورژانس هوایی دیگر نداریم؛ به همین راحتی. ازجمله نشانه‌هایی که نگرانی‌های ما را برای موقتی بودن اورژانس هوایی سبزوار افزایش می‌دهد آن است که هلی‌کوپترهایی که برای پایگاه‌های رسمی اورژانس هوایی (مانند شاهرود) خدمات‌رسانی می‌کنند هلی‌کوپترهای سازمان امداد و نجات است اما هلی‌کوپتر اورژانس هوایی سبزوار مال ناجا است؛ یعنی کاملاً مشخص است که پولی کلانی داده و این هلی‌کوپتر را برای چند ماه اجاره کرده‌اند. این مسئله از خود هلی‌کوپترها هم مشخص است. همچنین پایگاه‌های رسمی اورژانس هوایی زیر نظر وزارت بهداشت هستند نه این‌که خودساخته و اجاره‌ای باشند.

اشتباه نشود ما منکر مزایای اورژانس هوایی نیستیم اما در شرایط کنونی اورژانس هوایی برای سبزوار ضروری‌تر است یا تکمیل پردیس دانشگاه؟

بودجه یک‌میلیاردی اجاره هلی‌کوپتر از کجا آمده است؛ به‌احتمال‌زیاد از اعتبارات دانشگاه علوم پزشکی تأمین شده است. آیا بهتر نبود این مبلغ برای تکمیل پردیس دانشگاه هزینه می‌شد؟ آیا بهتر نبود این مبلغ برای راه‌اندازی دانشکده‌های جدید صرف می‌شد؟ آیا تکمیل پردیس دانشگاه و راه‌اندازی دانشکده‌ها در پیشرفت منطقه مؤثرتر نخواهند بود؟ آیا تکمیل و ارتقای دانشگاه بیشتر در جهت منافع بلندمدت و کلی شهرستان و منطقه نیست؟

مسئولان دانشگاه علوم پزشکی حتماً خبر دارند که این دانشگاه چقدر از دانشگاه‌های شهرهای هم‌ردیف خود عقب است. مثلاً دانشگاه علوم پزشکی کاشان پنج دانشکده دارد. دانشگاه علوم پزشکی کاشان ۵ نشریه علمی (یکی فارسی و ۴ نشریه به زبان انگلیسی)‌ دارد؛ و حتماً می‌دانند که دانشگاه علوم پزشکی کاشان به خاطر همین رشد کمی و ارتقای سطح علمی خود در سال ۹۲ جزو دانشگاه‌های تیپ ۱ علوم پزشکی کشور شد اما دانشگاه علوم پزشکی سبزوار هنوز جزو دانشگاه‌های تیپ ۳ است.

چگونه است که رئیس دانشگاه علوم پزشکی در جلسه معارفه خود جلو وزیر بهداشت می‌گوید ما دانشکده‌های دندان‌پزشکی، داروسازی و طب سنتی را نمی‌خواهیم و پیگیری هم نمی‌کنیم، اما برای راه‌اندازی اورژانس هوایی که اجاره‌ای و موقتی هم هست این‌همه پیگیری می‌کند؟ آیا مسئولان دانشگاه علوم پزشکی برای راه‌اندازی این دانشکده هم به همان اندازه پیگیری کردند؟

* * *
* قصه پر غصه راه‌آهن پنجاه ساله سبزوار

قصه پر غصه پنجاه ساله راه‌آهن سبزوار هم که داستان تکراری است و نیاز به بازگویی ندارد. قرار بود این طرح در دولت قبل جزو طرح‌های مهر ماندگار باشد،‌ نشد. قرار بود اعتبار بدهند،‌ به بی‌پولی کشور و دولت خورد و ندادند. اسفند ۹۰ قبل از انتخابات کلنگ زنی کردند و وعده دادند که دو ساله به بهره‌برداری برسد اما عملی نشد. تا حالا چندین بار وعده‌ها عوض شده اما تازه قول تازه می‌دهند.

پایان ۹۲، آخر ۹۳، سال ۹۴ و حالا هم ۹۵ وعده‌هایی که مسئولان برای اتمام راه‌آهن داده‌اند. جالب‌تر از همه این است که هر کدام از آقایان هم عددی را برای پیشرفت آن ذکر می‌کنند:‌ نماینده‌ای می‌گوید ۶۵ درصد، آن‌یکی نماینده می‌گوید ۲۱ کیلومتر آماده ریل‌گذاری است، جناب فرماندار می‌گوید ۵۵ درصد، معاونش عمرانی‌اش می‌گوید ۴۰ درصد. کدام درست است؟‌

شاید تفاوت ۱۰ و ۱۵ درصدی آمارها در نظر مسئولان زیاد نباشد اما می‌دانیم که در عالم واقع، تفاوت اعداد شوخی نیست و یک درصد هم یک درصد است. در عالم واقع بین ۳۰ و ۴۰ درصد تا ۶۵ درصد یک دنیا تفاوت وجود دارد. وقتی خود راه‌آهنش چنین وضعی دارد چگونه می‌توانیم از کلنگ زنی ایستگاهش خوشحال باشیم؟‌ ما از این کلنگ زنی نه‌تنها خوشحال نیستیم بلکه نگرانیم؛ نگران از این‌که تنها کلنگ زنی است. نگران از این‌که باز هم وعده سر خرمن تازه‌ای می‌دهند. نگران از این‌که سال بعد بگویند اعتبار نرسید ادامه طرح خوابید؛ به همین راحتی. نگران از این‌که به‌راحتی بگویند بودجه تأمین نشد ریل‌گذاری متوقف شد. نگران از این‌که بگویند اصلاً کمبود ریل در کشور داریم و طرح تکمیل نشد.

گفتن این حرف‌ها که کاری ندارد؛ همان‌طور که در سال‌های گذشته گفتند. ازجمله نشانه‌هایی که نشان می‌دهد کلنگ زنی ایستگاه قطار چندان جدی نیست، این‌که زمین‌های محل ساخت ایستگاه هنوز اختلافی است؛ قرار بود زمین‌ها را از مردم ایزی بخرند اما آیا اعتبار خرید زمین‌ها تأمین شد؟ و از کجا؟ نشانه دیگر آن که تنها ۲ هزار مترمربع برای ساخت ایستگاه در نظر گرفته‌اند. ایستگاه قطار سبزوار اگر ساخته شود ایستگاه مرکزی منطقه برای مسافر و بار خواهد بود؛ آیا دو هزار متر زمین برای ایستگاهی که قرار است بارانداز منطقه باشد کافی است؟ آیا دو هزار متر زمین برای ایستگاهی که قرار است از طرفی به فرودگاه و از طرف دیگر به منطقه ویژه اقتصادی وصل شود، کافی است؟ آیا دو هزار متر برای ایستگاهی که قرار است همه امکانات و تجهیزات را برای مسافران و بار داشته باشد، کافی است؟

سؤالات اساسی هنوز مانده است؛ ۲۰ سال است که مسئولان و نمایندگان برای تکمیل خط راه‌آهن وعده‌ووعید می‌دهند آیا اگر آن‌ها ساختن خط راه‌آهن را هم مانند اورژانس هوایی به‌صورت جدی پیگیری می‌کردند، ساخته نمی‌شد؟ آیا اگر مسئولان و نمایندگان به‌اندازه اورژانس هوایی اجاره‌ای برای ساختن راه‌آهن هم پیگیری می‌کردند، مشکلات مالی و غیرمالی آن حل نمی‌شد؟ در شرایط کنونی اورژانس هوایی برای سبزوار ضروری‌تر است یا خط راه‌آهن؟ اورژانس هوایی بیشتر موجب رونق و پیشرفت منطقه خواهد شد یا خط راه‌آهن؟ اورژانس هوایی بیشتر برای منافع بلندمدت شهرستان مفید است یا راه‌آهن؟

به‌هرحال خیلی‌ها راه‌اندازی اورژانس هوایی سبزوار و کلنگ زنی ایستگاه راه‌آهن را سیاسی می‌دانند و به انتخابات ربط می‌دهند؛ ما به نیت نمایندگان و مسئولانی که این اورژانس اجاره‌ای را به هر وسیله‌ای ایجاد کردند کاری نداریم خودشان می‌دانند با وجدانشان؛ اما نمی‌دانیم چرا همه‌چیز در یکی دو ماه آخر جفت‌وجور می‌شود. نمی‌دانیم چرا همه افتتاح‌ها و کلنگ زنی‌ها در دقیقه نود صورت می‌گیرد. نمی‌دانیم چرا همیشه اعتبار همه طرح‌ها در چند ماه آخر داده می‌شود. نمی‌دانیم چرا عملیات اجرایی طرح‌های نیمه‌کاره در چند هفته آخر دوباره آغاز می‌شود؟ نمی‌دانیم چرا همه کارگاه‌ها در دو سه ماه آخر فعال می‌شوند؟ اسفند نود، عملیات اجرایی ساخت راه‌آهن را کلنگ زنی کردیم، امسال ساخت ایستگاه را و احتمالاً چهار سال بعد و همزمان با انتخابات مجلس یازدهم ریل‌گذاری راه‌آهن را کلنگ زنی خواهیم کرد. از این‌ها که بگذریم، حرف ما چیزی دیگری است؛ حرف اصلی این است که چرا ساخت خط راه‌آهن سبزوار ضروری و واجب است؟ و چرا از طرح‌های موقتی و مقطعی‌ای مانند اورژانس هوایی اجاره‌ای مهم‌تر است؟

۱- روزانه چندین اتوبوس از سبزوار و شهرهای اطراف به مشهد سفر می‌کنند؛ اگر خط راه‌آهن داشتیم همه این مسافران به‌راحتی توانستند با قطار سفر کنند. وقتی قطار حومه‌ای مشهد تا نیشابور آمده است چرا تا سبزوار نیاید؟ قطعاً مسافر سبزوار بسیار بیشتر از این شهر همسایه است. اگر خط راه‌آهن سبزوار هم هر چه زودتر ساخته می‌شد مسافران همه شهرها و مناطق اطراف (حتی شهرهایی مانند اسفراین، بردسکن، کاشمر و غیره) می‌توانستند بدون دردسر به مشهد بروند. قطعاً اگر خط راه‌آهن سبزوار – مشهد راه‌اندازی شود به علت مسافر بیشتر روزانه دو یا سه بار رفت‌وبرگشت خواهد داشت.

۲- قطار ارزان‌ترین، راحت‌ترین و ایمن‌ترین وسیله حمل‌ونقل است؛ اگر خط راه‌آهن سبزوار – مشهد راه‌اندازی شود همه مسافران منطقه با قطار سفر می‌کنند. هم در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهد شد، هم مسافران در سرما و گرما راحت‌تر به مشهد سفر خواهند کرد، هم از حجم ترافیک کاسته خواهد شد و هم از تعداد تصادفات به میزان قابل‌توجهی کم خواهد و دیگر نیازی به اورژانس هوایی اجاره‌ای نخواهیم داشت.

۳- با احداث خط آهن سبزوار – مشهد، شبکه حمل‌ونقل منطقه سبزوار تکمیل خواهد شد. با توجه به این‌که سبزوار فرودگاه دارد و همچنین قرار است منطقه ویژه اقتصادی نیز در آینده راه‌اندازی شود، احداث خط راه‌آهن سبزوار – مشهد ضروری است. چون این خط از طرفی به مشهد وصل خواهد شد و از طرفی به فرودگاه و منطقه ویژه اقتصادی. احداث این خط حتی در بحث صادرات و ترانزیت هم مهم است. شهرک‌های صنعتی منطقه سبزوار و منطقه ویژه اقتصادی حتی اگر راه‌اندازی شود، بدون خط راه‌آهن رونقی نخواهند داشت؛ همچنان که الآن ندارند.

۴- راه‌اندازی خط راه‌آهن سبزوار – مشهد در رونق گردشگری سبزوار هم بسیار مؤثر خواهد بود. سلطانی‌فر رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سفرش به سبزوار گفت باید تورهای یک یا دو روزه برای بازدید مسافران و گردشگران از سبزوار هم راه‌اندازی شود. اگر خط راه‌آهن سبزوار – مشهد راه‌اندازی شود می‌توان برای مسافرت مسافران، زائران و گردشگران به سبزوار هم برنامه‌ریزی کرد. اگر قطار باشد آژانس‌های مشهد به‌راحتی می‌توانند برای بازدید از سبزوار هم تور برگزار کنند.

۵- اما چرا باید از افتتاح‌ها و کلنگ زنی‌های دقیقه نودی نگران باشیم؟ نگرانیم چون هنوز هم مسائل اصلی و اولویت‌دار شهرستان و منطقه را رها کرده‌ایم و به طرح‌های زودگذر، موقتی و فرعی می‌پردازیم. نگرانیم چون هنوز هم منافع زودگذر و گروهی را بر منافع و مصالح کلی منطقه ترجیح می‌دهیم. نمایندگان و مسئولان محترم شهری اگر می‌خواهند خودشان را ثابت کنند به قول‌ها و وعده‌هایی که داده‌اند عمل کنند؛‌ مانند پیگیری و راه‌اندازی دانشکده‌های دندان‌پزشکی، داروسازی و طب سنتی؛ مانند تکمیل خط راه‌آهن، مانند نیروگاه سیکل ترکیبی سبزوار و غیره که همه از زیرساخت‌های ضروری برای پیشرفت منطقه سبزوار است. این‌ها که به‌جای خود؛ شهرک‌های صنعتی سبزوار هنوز گاز ندارند و هنوز برای برق و خط تلفنشان مشکل دارند؛ این‌ها را حل کنیم.

با همه این اوصاف به نظر می‌رسد ما (مسئولان، دلسوزان، مدیریت شهری و حتی مردم) هنوز به یک درک مشترک از نیازها و اولویت‌های منطقه و شهرستان نرسیده‌ایم. برای رشد و پیشرفت منطقه باید وجدان جمعی واحد و درک مشترکی از اولویت‌ها،‌ نیازهای اساسی و ضرورت‌ها شکل بگیرد تا ضمن تلاش در بخش‌ها و زمینه‌های مختلف، در جهت آن نیازها و اولویت‌ها حرکت کنیم. برای پیشرفت همه‌جانبه منطقه و شهرستان باید به‌شدت از پراکنده‌کاری، بخشی نگری، گروه و قبیله گرایی، خودمحوری و تک‌روی پرهیز کنیم. تنها راه، همفکری، همکاری، تعامل و کار کارشناسی شده و دقیق است. باید به این رشد و بلوغ فکری و روحی و مدیریتی برسیم که منافع و مصالح جمعی و کلی منطقه و شهرستان را بر منافع زودگذر فردی و گروهی ترجیح دهیم. مسئولان و مدیریت شهری سبزوار چقدر به این رشد و بلوغ فکری، روحی و توانمندی مدیریتی رسیده‌اند؟

۶- پیشرفت و رونق منطقه سبزوار در بخش‌های تجاری، صنعتی، کشاورزی، گردشگری و حتی شهری بدون خط راه‌آهن غیرممکن است. راه‌آهن از اولویت‌ها و ضروری‌ترین زیرساخت‌ها برای رونق و پیشرفت منطقه سبزوار است؛ بنابراین راه‌اندازی خط و ایستگاه راه‌آهن در سبزوار از بسیاری از طرح‌های دیگر واجب‌تر است و باید هر چه زودتر تکمیل شود؛ حتی یک ماه هم یک ماه است و یک هفته هم یک هفته.