جولان دلالان در بازار گل و گیاه

واحد مرکزی خبر

صنعت گل و گیاه یکی از صنایع ارزآور است، اما این صنعت در سبزوار سال‌هاست گرفتار مشکلات و معضلات بسیاری است که توان تولیدکننده را گرفته است.

درحالی‌که صنعت گل و گیاه ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای افزایش اشتغال‌زایی و تولید در شهر سبزوار دارد، اما برنامه جامعی برای توسعه و گسترش تولید وجود ندارد.

از یک‌سو در کنار این کم‌توجهی، نبود انبارهای مناسب برای نگهداری محصولات سبب شده گل‌های تولیدی یا به دست دلالان بیافتد و یا به ضایعات این صنعت اضافه شوند و از سویی دیگر نبود زیرساخت‌ها منجر به  ناهماهنگی میان هزینه‌های تولید و فروش شده است.

برای بررسی مشکلات به سراغ تنها گلخانه سبزوار که چند سال قبل در منطقه کلاته آقازاده سبزوار احداث شد رفتیم که این روزها حال‌وروز خوبی در سودآوری ندارد و مدیر آن درصدد تغییر نوع کشت و جمع‌آوری این گلخانه است.

آقای کوشکی یکی از گلخانه داران سبزوار است که از چند سال قبل با هزینه‌ای بالغ‌بر ۲ میلیارد تومان با استفاده از تسهیلات بانکی به کاشت انواع گل‌های رز هلندی مشغول شد اما این روزها به دلیل حضور بی‌شمار دلالان، افزایش قیمت کود و سم درصدد تغییر نوع کشت و حذف بوته‌های گل رز هلندی برآمده است.

وی بابیان اینکه نگاه به تولید باید مبتنی بر بازار مصرف بوده و تولیدکننده ابتدا باید بازار هدف را شناسایی کند، افزود: گل یک کالای لوکس محسوب می‌شود و سرانه مصرف آن در ایران ۱۵ شاخه است که همین تعداد محدود نیز برای استفاده در جشن‌ها و عزاداری‌ها خریداری می‌شود. بر این اساس مصرف سرانه گل در ایران معادل یک‌دهم سرانه ۱۵۰ شاخه‌ای گل در دنیاست.

کوشکی بابیان اینکه رشد مصرف گل و گیاه در کشور نیازمند فرهنگ‌سازی است، گفت: در دیگر کشورها گل‌ها به سوپرمارکت‌ها هم راه پیدا کرده‌اند و در سبد فروش سوپرمارکت و سبد خرید مردم جایگاه بسیار محکمی دارند. رسیدن به چنین جایگاهی نیازمند همکاری و فرهنگ‌سازی توسط همه دستگاه‌های ذی‌ربط است و تا زمانی که مصرف گل در داخل کشور افزایش نیابد مشکلات بازار گل نیز ادامه خواهد داشت.

وی افزود: یکی از مسائلی که باعث ایجاد انگیزه تولید در بخش کشاورزی به‌ویژه تولید گل و گیاه زینتی می‌شود، نگاه حمایتی به این صنعت است و متأسفانه امروز نگاه حمایتی در این بخش حاکم نیست، درحالی‌که در حوزه ترویج فرهنگ مصرف و تولید گل و گیاه باید حمایت‌های لازم اعمال شود.

وی در ادامه می‌گوید: در این گلخانه که روزانه هزار شاخه گل برداشت می‌شود،۲۵ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار هستند؛ اما متأسفانه به دلیل مقرون‌به‌صرفه نبودن بازار گل باید این گلخانه بزرگ جمع‌آوری شود و معلوم نیست آینده شغلی کارگران این واحد تولیدی چه خواهد شد.

کوشکی گفت: دلالان گل‌ها را به پایین‌ترین قیمت از ما خریداری می‌کنند و به بالاترین قیمت به فروش می‌رسانند. به‌عنوان‌مثال  دلالان یک بسته گل ۲۰ تایی را   40 هزار تومان از ما خریداری می‌کنند که همین بسته گل در بازار گل مشهد با قیمت ۱۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

وی ادامه داد: در ماه‌های رمضان و محرم قیمت گل‌های تولیدی ما به ۲۵۰ و ۵۰۰ تومان می‌رسد که اصلاً به‌صرفه نیست درحالی‌که دلالان همین گل‌ها را با قیمت شاخه‌ای ۲ تا ۴ هزار تومان به فروش می‌رسانند.

کوشکی در پاسخ به این سؤال که چرا گل‌ها را به گل‌فروشان سبزوار نمی‌فروشید و آن را به بازار گل مشهد با ضرر بسیار به فروش می‌رسانید، بیان کرد: در گلخانه ما روزانه هزار و ۲۰۰ شاخه گل رز هلندی تولید می‌شود. این نوع گل نسبت به گل‌های رز معمولی از قیمت بالاتری برخوردار است، در  سبزوار روزانه حدود ۶۰ شاخه از این نوع گل به فروش می‌رسد که همین موضوع ما را ناچار به فروش گل در خارج از بازار سبزوار کرده است.

 با دو نفر از دلالان بازار گل در مشهد به‌عنوان خریدار تماس گرفتم. پس از پاسخ به تلفن و احوالپرسی به او این موضوع را مطرح کردم که ۱۰۰ بسته گل رز هلندی در رنگ‌های قرمز و سفید از نوع گل a می‌خواهم، او گفت: قیمت هر بسته ۲۰ تایی ۱۱۰ هزار تومان می‌شود.

این در حالیست که قیمت این بسته را آقای گلخانه دار سبزواری ۴۰ هزار تومان به من اعلام کرده بود.

پرسیدم گل‌ها را از کجا باید تحویل بگیرم؟ گفت: بازار گل مشهد. گفتم چه ساعتی گفت: شما که رسیدید به بازار گل، تماس بگیرید من به شما می‌گویم که به کدام محل تشریف بیاورید.

با دلالی دیگر تماس گرفتم، او نیز قیمت گل‌های زرد و سفید رز هلندی البته از نوع c را بسته‌ای ۷۰ هزار تومان اعلام کرد درحالی‌که از گلخانه دار به قیمت ناچیز خریداری می‌شد.

در ادامه گزارش با گل‌فروشان به گفتگو نشستم. یکی از گل‌فروشان سبزوار گفت: متأسفانه در بخش گلخانه به دلیل نبود سامانه یکپارچه مدیریتی، دلال‌ها نبض بازار گل را به دست گرفته‌اند و بیشترین منفعت را می‌برند.

علی بروغنی تصریح کرد: در بازار گل، دلال‌ها با نرخ‌گذاری غیرمنطقی و غیر کارشناسی، نرخ‌ها را تعیین می‌کنند که این معضل یک معضل جدی در بازار گل کشور محسوب می‌شود.

او گفت: دلالان این حوزه هم در نبود نظارت کافی از سوی مسئولان جولان می‌دهند. از همین رو روزبه‌روز به‌جای توسعه این صنعت با توجه به وجود شرایط مطلوب آب و هوایی برای پرورش انواع گیاهان زینتی، رغبت پرورش‌دهندگان کاهش می‌یابد.

گل‌فروش دیگری هم بابیان اینکه قیمت اصلی گل افزایش نیافته تأکید کرد: گل‌های ما بیشتر از شهرهای تهران، اصفهان و شمال خریداری می‌شود اما این دلال‌ها هستند که نرخ غیرواقعی برای گل تعیین می‌کنند و همین موضوع در شرایط فعلی که چندان وضع اقتصادی مردم خوب نیست این صنعت را در سبزوار با رکود مواجه کرده است.

اما رئیس جهاد کشاورزی سبزوار دراین‌باره گفت: در سبزوار ۱۲ هکتار زمین کشاورزی سطح زیر کشت گلخانه است که از این مقدار تنها ۲ گلخانه در بخش صنعت گل مشغول به فعالیت هستند و مابقی در حوزه کشت صیفی‌جات و سایر محصولات فعالیت می‌کنند.

منصور برغمدی بابیان اینکه واسطه‌ها و دلالان در هر صنفی مشغول به فعالیت هستند، افزود: ما پیشنهاد تجمیع گلخانه داران را دادیم که گلخانه داران بر روی تولید یک محصول تمرکز کنند اما این موضوع موردحمایت واقع نشد.

وی اضافه کرد: پراکنده کار کردن سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود. اگر بحث تجمیع اتفاق بیفتد یقیناً به صادرات این شهرستان نیز کمک‌های شایانی خواهد شد.

برغمدی ادامه داد: به‌طور مثال در شهر فریمان سطح زیر کشت اراضی گلخانه‌ای آن‌ها حدود ۸۰ هکتار است. کار خوبی که آن‌ها انجام داده‌اند همین تجمیع  و تولید یکی دو محصول به‌صورت کلی و امضای قرارداد با بسیج آن منطقه برای فروش محصولاتشان بود.

او از حمایت‌های این اداره برای احداث گلخانه‌های کوچک نیز خبر داد و افزود: از ابتدای امسال حدود ۶۰ پروانه تأسیس گلخانه صادر شده است که در روستاها توانسته کمک‌های خوبی به بخش تولید، اشتغال و اقتصاد شهری و روستایی داشته باشد.

وی ادامه داد: در این زمینه در بخش روداب سبزوار به‌عنوان پایلوت کشوری یک واحد گلخانه نشا احداث شده که کمک‌های زیادی به تولید و فروش محصولات گلخانه‌ای در فصول مختلف سال در این منطقه کرده است.

برغمدی گفت: در واقع توسعه گلخانه سبب تبدیل اشتغال فصلی به پایدار می‌شود و از سویی محصولات تولیدی به دلیل برداشت در خارج از فصل آن، ارزش اقتصادی بالاتری پیدا می‌کند.

رئیس جهاد کشاورزی سبزوار بیان کرد: البته نباید فراموش کرد با توجه به بحران آب، ترویج کشت گلخانه‌ای از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی است که منجر به مدیریت مصرف آب و افزایش تولید و درآمد بیشتر برای کشاورزان می‌شود.

برغمدی در پایان گفت: ایجاد تشکل‌های صنفی بخش کشاورزی و صادرات مستقیم این محصولات از طریق این تشکل‌ها تا حدود زیادی می‌تواند واسطه‌ها را از این مسیر حذف کند و به کسب‌وکار کشاورزان رونق بیشتری دهد.

نویسنده: محمدهادی موقر- سمانه علی‌اکبری