شیار ۱۴۳ – به نام مادر‎

فرهاد ترابی

سبزواریان.کام: وقتی حاج کاظم وسط آژانس شیشه ای چهارزانو زد و قصه اش را تعریف کرد و از غول عجیبی صحبت کرد که جشن مردم ایران را به هم زده بود و از قرعه ای گفت که به نام جوان ها افتاده بود، همه ی جنگ تحمیلی را در چند جمله خلاصه کرد و برای مظلومیت عباسش از شاهدان آژانس یک یا علی طلب کرد، اما از درد و رنج مادر عباس نگفت!

عباس هم گفت :من قبل از جنگ با تراکتور روی زمین کار می کردم و بعد از جنگ برگشتم سر همان زمین اما بی تراکتور! او هم از مادرش سخنی به میان نیاورد؛ چرا که آژانس شیشه ای فضایی مردانه بود و مادران را جایی در آن نبود.
مادرانی که خود همه ی آبروی مردانگی بودند. مادرانی که انگار فقط برای مادر بودن و غم خوردن در این سرزمین آفریده شده اند.
مادرانی که نمی توان در میان لالایی آنها شور و رنگ زندگی را یافت، وقتی از همان کودکی با آوازی محزون، غم غربت خود را در گوشمان زمزمه می کنند.

حالا بعد از نزدیک به دو دهه نرگس آبیار با شیار ۱۴۳ روایتی زنانه و مادرانه را از دفاع مقدس روایت می کند.
روایتی که ادامه ی قصه ی نا تمام حاج کاظم است و بی جهت نبود که حاتمی کیا خالق آژانس شیشه ای در جشنواره ی فجر فیلم “چ” آخرین ساخته ی خود را تقدیم این اثر کرد و الفت مادر یونس در شیار ۱۴۳را همسنگ حاج کاظم در آژانس شیشه ای دانست.

قصه ی الفت، قصه ی مادرانی است که در میان هیاهوی جنگ و دفاع و امر مقدس و جهاد فی سبیل الله و تمام این واژه های پرمعنا ،درد خود را داشتند.
درد همان واژه ای که در همه ی فرهنگ ها و زبان ها و ادیان یک معنا را به ذهن متبادر می کند؛ و به قول قیصر امین پور از هر طرف که بنویسیش درد است.
مادری که بهترین داشته اش را به معرکه ای فرستاده تا دیگر برنگردد.
تمام داشته های الفت از این دنیا فقط یک یونس است. پس به او حق می دهیم فارغ از تمام بایدها و نبایدهای دینی و مذهبی در انتظار تنها فرزندش چون شمعی آب شود و در جلو چشمان ما بسوزد.

یعقوب هم که باشی و بتوانی بوی یوسف را از پیراهنش استشمام کنی و به ملکوت متصل باشی؛ در فراق یوسف، شهره ی شهر می شوی و خانه ی نبوتت کلبه ی احزان می شود، در فراق فرزند!
چه رسد به الفت، زن روستایی قصه ی ما که از تنها فرزندش هیچ نشانی به دست ندارد تا او را بجوید. نه پیراهنی و نه بوی پیراهنی.

شیار ۱۴۳ فیلم جنگ و دفاع مقدس نیست. فیلم واژه ی مقدسی به نام مادر است.

و چه هوشمندانه انتخاب شده است این مادر! باید روستایی باشی تا بدانی پسر در چشم و دل مادران روستایی چه جایگاه بلندی دارد. ای بسا مادرانی که یک عمر با مردان بداخلاق و بددهن خود می ساختند و می سوختند، فقط به عشق پسرانشان و این زمزمه ی هر روزشان بود که: “برای بوته ی گندم به دور خار می گردم”.

و الفت روزان و شبان بسیاری است که رادیو به کمر می بندد و نشان بوته ی گندم خود را در رادیو عراق می جوید.

به سینما بهمن برویم و همراه شویم با انتظار این همیشه مادر، تا مگر نشانی پیدا کنیم از یونس او…