مشقت همشهریان بیهقی در دوستی با کتاب
کتاب هفته – نجمه شمس: سبزوار بهعنوان یکی از شهرهای بزرگ استان خراسان رضوی همواره از مراکز بزرگ تمدنی ایرانزمین بوده و در زمان قیام سربداران به پایتخت سیاسی شیعی کشور تبدیل شد. این شهر زادگاه بزرگان فلسفه، ادبیات و تاریخ ازجمله عالم جلیلالقدر ملاهادی سبزواری و همچنین بزرگانی چون ملاحسین واعظ کاشفی، ابوالفضل بیهقی
کتاب هفته – نجمه شمس: سبزوار بهعنوان یکی از شهرهای بزرگ استان خراسان رضوی همواره از مراکز بزرگ تمدنی ایرانزمین بوده و در زمان قیام سربداران به پایتخت سیاسی شیعی کشور تبدیل شد. این شهر زادگاه بزرگان فلسفه، ادبیات و تاریخ ازجمله عالم جلیلالقدر ملاهادی سبزواری و همچنین بزرگانی چون ملاحسین واعظ کاشفی، ابوالفضل بیهقی و دکتر علی شریعتی است و مراکز علمی، دانشگاهی و حوزههای علمیه این شهر قدمتی دیرینه دارند.
سرمایه محدود ناشران و مشکلی به نام توزیع
حمید معماری از نویسندگان برتر سبزوار است که کتاب «معماری و معماران سبزوار» وی بـا محوریت معماری خانههای ایرانی سبزوار، کتاب برتـر نمایشگاه بینالمللی کتاب مشهد در سال جاری شناخته شـد.
وی بـا بیـان اینکه نویسندگان بومی در این شهرسـتان با مشـکلات ز یادی بـرای چاپ و توزیع کتابهای خـود مواجهانـد، میگوید: «اغلـب ناشـران سـبزوار بنیـه مالـی
و سـرمایه کافـی بـرای چاپ کتابهای فرهنگی و بومی ندارنـد و کتابها بایـد بـا سـرمایه شـخصی نویسـنده چـاپ و عرضـه شـوند.» معمـاری بـا بیـان اینکـه تاکنون فعالیتـی جـدی و درخـور بـرای حمایـت از نویسـندگان سـبزوار انجامنشده، میافزاید: «حمایـت از کتابهای برتـر فقـط بـه تبلیـغ در شـهر خلاصه میشـود و اداره
فرهنـگ و ارشـاد اسلامی بودجهای بـرای خریـد کتـاب نـدارد.» و ی بـا تا کیـد بـر اینکـه وضعیت چـاپ کتاب در سـبزوار نامطلـوب اسـت، میگوید: «دو چاپخانـه تولیـد کتـاب در سـبزوار داریم کـه دستگاههایشان قدیمـی اسـت و امـکان چـاپ باکیفیت کتابها را ندارنـد بنابرایـن نویسـندگان و ناشـران سـبزوار بـه چاپخانههـای تهـران و مشـهد وابسـتهاند.»
همچنیـن حسـین معدنـی ثانـی، از رماننویسان سـبزوار بـا تا کیـد بر وجود فـراوان اسـتعدادهای فرهنگی و هنـری در ایـن شهرسـتان میگوید: «در وضعیـت فعلـی و بـا ایـن امکانات اندک، مؤلـف ناچـار است بـا هزینـه شـخصی و بـا دشواری بسیار کتـاب خـود را چـاپ کنـد و البتـه پـس از طـی مراحل چـاپ بـا مافیـای پخـش کتـاب و مخاطبیابی مواجـه میشود.»
معدنـی ثانـی بـا بیـان اینکـه محـدود بـودن خریـد کتاب از سـوی اداره فرهنگ و ارشـاد اسلامی شهرسـتان در کنـار مشکلاتی چـون اختصـاص نیافتـن وام و کاغـذ دولتـی صنعـت نشـر سـبزوار را راکد کـرده اسـت، میافزایـد: «توسـعه کتابخوانی در شهرسـتان بـدون حمایـت از اهالـی قلـم ممکـن نیسـت و بایـد مسئولان فراتـر از شـعار دادن بـه برنامهریـزی و رفـع مشـکلات اهالـی قلـم بپردازنـد.»
صاحـب رمانهای «کلاه نمدیها»، «شـب سـیزدهم» و «آخریـن بازمانـده» بـر لـزوم شناسـایی و حمایـت از چهرههـای گمنـام فرهنگـی در شهرسـتانهای دور از پایتخـت تا کیـد میکنـد و میگویـد: «نبایـد اجـازه دهیـم مشکلات مالـی و اقتصـادی بـه فرهنـگ و کتابخوانی لطمـه وارد کننـد.»
از سـوی دیگـر غلامحسـین ثنایی فر، مدیـر نشـر «آژند» بـا بیان اینکه توزیـع، اصلیترین دغدغه ناشـران کم سـرمایه شهرسـتانی اسـت، میگویـد: «مراکـز پخـش کتـاب فقـط در تهـران و چنـد شهرسـتان بـزرگ کشـور فعالیـت دارنـد و بیشـتر ناشـران شهرسـتان سـبزوار در کنـار نشـر بـه کارهـای دیگـری روی آوردهانـد.»
وی بـا اشـاره بـه نقـش ناشـران در معرفی ادبیـات و فرهنگ بومی میافزاید: «نویسندگان و ناشران سبزوار به دلیل موقعیت جغرافیایـی محـل سـکونت و فعالیـت خـود بسـیار بهتر از همـکاران تهرانـی میتوانند در معرفـی ادبیـات بومـی و ملی ایرانیان به نسـل جوان مؤثر باشـند و حمایت خاص از ناشـران و محققـان ایـن حـوزه فرهنـگ ملـی مـا را ارتقـا خواهنـد داد.»
ثنایی فر بـا بیـان اینکـه کیفیـت چـاپ کتـاب در سـبزوار مطلـوب نیسـت، میگوید: «ایـن در حالـی اسـت کـه هزینـه حملونقل کتـاب بـه یـک شـهر دیگـر و بازگردانـدن کتـاب، علاوه بر هزینههای توزیع برای ناشـر سـبزواری سـنگین تمـام میشود.»
مجید توانایی، مدیر نشـر «خط سـفید» سـبزوار هم با اشـاره بـه اینکـه ایـن مرکـز از سـال ۱۳۸۷ در حـوزه عرضـه کتابهای زبـان انگلیسـی بهعنوان ناشـر تخصصـی فعالیـت خـود را آغـاز کـرده، میگوید: «در سالهای اخیـر طولانی شدن چرخه زمانی صـدور مجـوز کتـاب و مشکلاتی چـون گرانی کاغـذ و بالا رفتن هزینههای چـاپ موجـب شـده فعالیـت ناشـران بومـی سـبزوار کاهـش یابـد.«وی بـا بیـان اینکـه بیشـتر کتابهای ایـن دفتـر نشـر در تهـران و مشـهد چـاپ میشوند، میافزاید: «دستگاههای چـاپ سـبزوار امکان تهیـه کتاب در شمارگان بالا و نفیـس را ندارند.»
کاهش ۲۰درصدی فعالیت ناشران
محبوبه طبسی، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سـبزوار بـا بیـان اینکـه ا کنـون ۱۵ دفتـر نشـر در ایـن شهرسـتان فعـال اسـت، میگوید: «هـر ناشـر دستکم بایـد چهـار عنـوان کتـاب در سـال منتشـر کنـد ولی امسـال بـه دلیـل گران شدن کاغذ با افت چـاپ کتاب مواجـه بودیـم. بایـد بـا اعطـای یارانـه بـه ناشـران بـرای چـاپ کتـاب آنها را در نشـر کتابهای محتوایـی یـاری کـرد ولـی متأسفانه ایـن امـکان در شهرسـتان سـبزوار فراهـم نیسـت.»
وی بـر لـزوم حمایـت خـاص وزارت فرهنـگ و ارشـاد اسلامی از نویسـندگان و ناشـران شهرسـتانی تا کیـد میکند و میافزاید: «از چهـار چاپخانـه موجـود در سـبزوار، دو بـاب مجهـز بـه امکانـات افسـت و چـاپ کتـاب هسـتند. درعینحال کیفیـت چـاپ کتـاب در ایـن چاپخانهها بسـیار نامطلـوب اسـت و قـادر بـه رقابـت بـا چاپخانههای تهـران و مشـهد نیسـت و در صـورت ارائـه تسهیلات بـه چاپخانهها بـرای تجهیـز و ارائـه خدمـات مطلـوب در چـاپ کتـاب توسـط آنها از هزینههای اضافـه و ایـاب و ذهـاب ناشـران بـرای چـاپ کتـاب هـم کاسـته میشود. متأسفانه اعتبـار اختصاصیافته بـه ایـن اداره محـدود اسـت و از عهـده حمایـت از ناشـران و نویسـندگان برنمیآییم.»
فاصله محسوس با استاندارد کتابخانهای
از سوی دیگـر، مدیـر کتابخانههای عمومـی سبزوار بـا بیـان اینکـه از ۱۵ کتابخانـه فعـال در ایـن شهرستان هشت بـاب مشارکتیاند، میگوید: «دو بـاب از ایـن کتابخانههای مشـارکتی در روسـتاهای افچنـگ و شامکان و مابقـی بـه نامهای: سـرهنگ ناوی، دکتـر علـوی مقـدم، کیاسـبز، فقیـه، لاجوردی و سـیادتی در مرکـز شهرسـتان فعالاند. همچنیـن کتابخانههای حـاج ملاهادی سـبزواری، دکتـر علی شریعتی، بیتالهدی، امامـزاده شـعیب(ع)، امامـزاده کوشـک، روداب و ششتمد، عمومی و زیرپوشش نهـاد کتابخانهها هسـتند.»
زیبـا باغانـی بـا بیـان اینکـه قدیمیترین کتابخانـه سـبزوار بـه نـام «دکتـر علـی شـریعتی» بیـش از ۶۰ سـال قدمـت دارد، میافزاید: «کتابخانـه دکتـر علـی شـریعتی سـبزوار سـال ۱۳۳۲ در دو بـاب مغـازه واقـع در خیابـان بیهـق بـا ۱۲۵۸ نسـخه کتـاب واگذاری دبیرسـتان اسـرار تأسـیس شـد، سـپس بـه مجموعـه سـاختمان شـهرداری سـابق بـا دو اتـاق کار و یک سـالن مطالعـه انتقال یافت. سـال ۱۳۵۸ هـم بـه محـل فعلـی منتقـل شـد و ا کنون ۲۵ هـزار نسـخه کتـاب دارد.»
وی بـا بیـان اینکـه سـبزوار ازنظر تعـداد کتابخانـه عمومـی مقـام دوم اسـتان خراسـان رضـوی را بـه خـود اختصاص داده، میگوید: «ازنظر زیربنای کتابخانهای بـا توجـه بـه وجـود ۶۰۰۰ مترمربـع زیربنـا بـرای ۳۰۰ هـزار نفـر جمعیـت ایـن شهرسـتان رتبـه ۱۱ اسـتان را دارد کـه بایـد بـرای رسـیدن بـه اسـتاندارد فضـای مطالعاتـی سـبزوار بـه ۱۸هـزار مترمربـع برسـد.»
باغانـی بـا تاکیـد بـر اینکـه اهالی سـبزوار اهـل مطالعهاند و اسـتقبال بـه نسـبت مطلوبی از کتابخانهها دارنـد، میافزاید: «کتابخانههای عمومی سبزوار ۱۴ هـزار عضو فعال دارنـد و قرار است بانک مؤلفان در بخـش پژوهـش کتابخانههای شهرسـتان راهاندازی شـود. درعینحال بـا مشـکل کمبـود منابـع مطالعاتـی روبهروایـم. بر اسـاس سـند چشمانداز ۲۰سـاله تـا سـال ۱۴۰۴ بایـد بـه ازای هـر نفـر چهار نسخه کتاب در کتابخانهها موجـود باشـد امـا ایـن سـرانه در سبزوار فقـط ۶دهـم درصـد یعنـی حتی کمتـر از یـک نسخه اسـت.»
بـه گفته وی، پیدا کردن مکانی مناسب برای ساخت کتابخانـه مرکـزی سـبزوار از سـال ۱۳۸۳ در جریان اسـت و تاکنون سـه نقطه بـرای ایجاد کتابخانـه معرفـی شـده کـه هریـک از نظـر مساحت، فضا و مکان مشکلاتی داشتهاند. دراینباره کاظـم کرامت، رئیـس شورای اسلامی شهر سبزوار بـا تاکیـد بـر اینکـه این شهر درگذشتههای دور دارای کتابخانههایی بـا یکمیلیون نسـخه کتـاب بـوده ولـی امـروز بزرگترین کتابخانهاش کمتـر از صد هزار نسـخه کتـاب دارد، از آمادگی برای اختصاص زمینساخت کتابخانـه مرکـزی سـبزوار خبـر میدهد و میگوید: «سـاخت کتابخانـه مرکزی موضوعی ضروری اسـت و در دسـتور کارگروه فرهنگی شورای اسلامی قرار دارد.»
حسین میردشتی، معـاون سیاسی اجتماعی فرماندار سـبزوار هـم از پیگیـری بـرای جذب اعتبار ساخت کتابخانه مرکزی خبـر میدهد و میگوید: «ازآنجاکه اسـتان فـارس بـه دلایلی قـادر بـه جـذب اعتبـار پیشبینیشده بـرای ایجـاد کتابخانـه مرکـزی نشـده، قـرار اسـت ایـن اعتبـار بـه خراسـان رضـوی و سـبزوار منتقـل شـود. همچنیـن فرمانـداری پیگیـر راهاندازی بخـش مؤلفان و ایجـاد کتابخانـه شبانهروزی اسـت.»
وی بـا اشـاره بـه مشکلات فرهنگـی اهالـی جنـوب شـهر سـبزوار میگوید: «منطقـه صالحآباد بـا پنـج هـزار نفـر جمعیـت، از کتابخانـه محـروم اسـت و در نظـر داریم بنـای قدیمـی واقـع در بوسـتان نیمهکاره ایـن منطقـه را مرمـت و بـه کتابخانـه تبدیـل کنیـم.»
متأسفانه بـه نظـر میرسد وضعیـت کتـاب و کتابخوانی در سـبزوار بـا پیشـینه تاریخی آن سـنخیت نـدارد و بااینکه نویسـندگان و ناشـران پـرکار و فعالـی در ایـن شهرسـتان سـراغ داریم، در سالهای اخیـر بـا کاهـش محسـوس نشـر کتـاب و کمبـود امکانـات کتابخانهای در سـبزوار مواجـه شدهایم. رفـع مشکلات نشـر و کتابخوانی سـبزوار بـه برنامهریزی و اسـتفاده هرچـه بیشـتر از ظرفیت دستگاههای گوناگون نیاز دارد و بخشـی هـم بـه مسـائل کلـی نشـر در تمـام شهرستانها مربـوط اسـت. مشـکل اصلـی صنعـت نشـر در بسـیاری از شهرستانها ازجمله سـبزوار کمبـود نقدینگـی و نبود حمایـت مالـی اسـت کـه بایـد موردتوجه قـرار گیـرد.
[button color=”green” size=”medium” link=”http://www.ketab.ir/ViewPdf.aspx?FileName=No470.pdf&Type=ketabhafteh” target=”blank” ]دریافت نسخهی کامل کتاب هفته، شماره ۴۷۰، شنبه دوم اسفند ۱۳۹۳[/button]
برچسب ها :اسلایدر ، ثنایی فر ، حسین معدنی ثانی ، حسین میردشتی ، حمید معماری ، زیبا باغانی ، کتاب هفته ، کتابخانه های سبزوار ، محبوبه طبسی ، وضعیت نشر
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰