نشست انجمن اسلامی معلمان سبزوار

تهیه و تنظیم: مجید دواچی

سبزواریان.کام: جلسه ی سخنرانی استاد محمد باقری با موضوع ماهیت دعا در فرهنگ اهل بیت(ع) به دعوت انجمن اسلامی معلمان سبزوار برگزار شد.
بنا بر دعوت انجمن اسلامی معلمان شهرستان سبزوار؛ شب گذشته جمعی از فرهنگیان این شهرستان، اساتید دانشگاه، فرهیختگان و برخی از اعضای فرهنگی شورای اسلامی شهر سبزوار در محل نمازخانه ی آموزشگاه غفوری سبزوار گرد هم آمدند تا از سخنان محمد باقری؛ عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری بهره مند شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری گفت: در ابتدا باید بین ماهیت دعا و لوازم و آثار دعا تفاوت قایل شد و من قصد ندارم راجع به اثرات دعا صحبت کنم.
محمد باقری افزود: عرایض بنده مستند به روایات اهل بیت(ع) خصوصاً حضرت امیر(ع) امام باقر(ع) و امام صادق(ع) می باشد.
وی ادامه داد: اعتقادات ما یا در عرف حاصل شده که غالباً فاقد سیستم و سازمان و ساختار است و در نتیجه پراکنده است، مثل رفتارهای مذهبی ما که غالباً با هم تضاد دارند یا افکار ما سازمان یافته است که بحث من ناظر به بخش دوم اعتقادات می باشد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم تفکر قرآنی را تفکری ساختارمند و سازمان یافته دانست و افزود: تفکر قرآنی مؤلفه هایی دارد که با هم رابطه ای معنا دار دارند و اگر در قسمتی از این سازمان، تنش یا تغییر ایجاد شود؛ در کل سازمان تنش یا تغییر ایجاد می شود.
وی گفت: بزرگ ترین ویژگی ساختار تفکر قرآنی؛ مبتنی برنظم منطقی و عقلانی است.
محمد باقری ادامه داد: بسیاری از فلاسفه وقتی از خدا و تفکر الهی صحبت می شود، می گویند در ساختار تفکر الهی سازمانی می بینیم که در رأس آن خداوند قرار گرفته است.
وی با اشاره به این که حضرت علی(ع) می فرماید: «خدا؛ عین عدل است.» گفت: از طرف دیگر ما از خداوند چیزهایی می خواهیم که با عدالت او سازگار نیست. حتی گاهی از او می خواهیم با عدالت خود با ما رفتار نکند و این گفته یعنی غیر ساختارمندی.
وی افزود: در عرفان؛ خدایی تعریف می شود که تمام صفاتش با هم است، یعنی خداوند هم رحمت دارد و هم عدالت.
وی ادامه داد: در زندگی امروزه ما از یک طرف رفتارهای مذهبی داریم و از طرف دیگر دروغ می گوییم، مال مردم را می خوریم، به حقوق مردم تجاوز می کنیم، به دیگران احترام نمی گذاریم و این یعنی غیر ساختارمندی.
عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم گفت: در قرآن کریم بارها بیان شده است که رفتار خداوند با ما؛ حساب و کتاب دارد و این حساب و کتاب بسیار دقیق است آن جا که می فرماید: «فمن یعمل مثقال ذرّه خیراً یره* و من یعمل مثقال ذرّه شراً یره»(سوره ی زلزال- آیات۷و۸)

وی با طرح این سؤال که نقش دعا در رستگاری انسان چیست؟ افزود: دعا به ما یاد می دهد که در ساختار قانونمند نظام هستی؛ چگونه زندگی کنیم. دعا؛ آموزش است، آموزش نوع زندگی که انسان باید در دنیا داشته باشد تا از ساختار الهی نهایت استفاده را بکند. دعا به ما یاد می دهد خدا را بشناسیم و همچنین رابطه ی انسان با خدا را بشناسیم. ماهیت دعا غیر از این چیزی نیست.
وی با بیان این که در روایت داریم؛ «دعا؛ عبادت محض است.» گفت: دعا عبادت محض است چون به واسطه ی دعا ما به ساختار جهان هستی معرفت پیدا می کنیم. به ساختار مدیریت خداوند در جهان هستی پی می بریم و سعی می کنیم همان طور زندگی کنیم. مثلاً برای بهبود بیماری؛ دعا به تنهایی کافی نیست بلکه باید دلایل و عللی که موجب بیماری شده اند را از بین ببریم.
محمد باقری گفت: در دعای کمیل که یکی از ادعیه ی مأثور است یاد می گیریم، خداوند بر تمام هستی غلبه دارد، ما انسان ها خطا کاریم، و رابطه ی ما با خدا چگونه باید باشد. یاد می گیریم رفتار ما با دیگران چگونه باید باشد و این جاست که استجابت دعا اتفاق افتاده و موجب تعالی ما می شود.
وی با بیان این نکته که اهل بیت(ع) هیچگاه از خدا درخواستی برخلاف روال طبیعی نداشتند به ذکر روایتی از امام صادق(ع) پرداخت که در صفحه ی ۳۵۶ جلد۹۳ بحار الانوار ذکر شده است: «دعای ۵قشر مستجاب نمی شود: ۱- مردی که با همسرش سازش اخلاقی ندارد، به گونه ای که ادامه ی زندگی برای آن ها ممکن نیست. ۲- مردی که برده اش را گم کرده است. ۳- کسانی که از کنار دیوار شکسته عبور می کنند و می گویند خدایا ما را سالم نگه دار. ۴- مردی که به دیگری قرض داده ولی شاهد و گواهی ندارد. ۵- مردی که در خانه نشسته و از خدا طلب روزی می کند.»

این عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری افزود: پیامبر اکرم(ص) نیز می فرماید:«هر کدام از ما به اندازه ای دین دار هستیم که عاقلانه رفتار می کنیم و تعقل می کنیم.»
وی در ادامه گفت: نظام هستی بر اساس سنت های الهی اداره می شوند و دعا نمی تواند این سنت ها را نقض کند و موفق ترین افراد کسانی هستند که این سنت ها را شناسایی می کنند و از بین این سنن، راهکار پیدا می کنند.
بر پایه ی این گزارش؛ برخی از اساتید و معلمان حاضر در جلسه، ضمن ارائه ی نظرات خود به طرح سؤالاتی نیز پرداختند که سخنران جلسه به برخی از این شبهات پاسخ داد.