تاریخ انتشار : یکشنبه 2 فروردین 1394 - 8:48
-

نوروز جشن باستانی ایرانیان

سبزواریان – الهه رامشینی: نوروز جشن خاطره و احساس ایرانیان است، این آیین به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و باشکوه‌ترین جشن‌های به‌جامانده از دوران باستان و گویای پیشینه‌ی تابناک میهن ما و جلوه‌ای مهم از فرهنگ غنی قوم ایرانی می‌باشد. خاستگاه نوروز ایران باستان بوده و ازلحاظ گسترهِ جغرافیایی نیز مردم فلات ایران را شامل می‌شده

Persepolis_giftsسبزواریان – الهه رامشینی: نوروز جشن خاطره و احساس ایرانیان است، این آیین به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و باشکوه‌ترین جشن‌های به‌جامانده از دوران باستان و گویای پیشینه‌ی تابناک میهن ما و جلوه‌ای مهم از فرهنگ غنی قوم ایرانی می‌باشد.

خاستگاه نوروز ایران باستان بوده و ازلحاظ گسترهِ جغرافیایی نیز مردم فلات ایران را شامل می‌شده است، امروزه نیز مردم این ناحیه نوروز را جشن می‌گیرند.

درباره پیدایش نوروز و مناسبت تاریخی آن داستان‌ها و روایت‌های متفاوتی وجود دارد، در غالب این داستان‌ها آغاز پیدایش نوروز را به «جمشید» چهارمین پادشاه پیشدادی نسبت داده‌اند، در «اوستا» کهن‌ترین کتاب ایرانیان شکل‌گیری نوروز این‌گونه روایت‌شده؛ «جمشید که دارای فر ایزدی بود به جنگ با اهریمنی پرداخت که موجب خشک‌سالی و قحطی و نابودی خیروبرکت شده بود و چون در این نبرد برتری یافت دگربار شادمانی و خرمی را به مردم ارزانی داشته و پس‌ازآن زمین‌های خشک آباد شد و هر درخت خشکیده دگربار سبز و زنده گشت و مردم آن روز را «نوروز» یا «روز نوین» خواندند و به شادی پرداختند و این رسم در میان ایرانیان جاودانه گشت.»

ابوریحان بیرونی اما در کتاب «آثارالباقیه» روایت دیگری از چگونگی پیدایش نوروز نقل می‌کند؛ او در این کتاب آورده: «برخی از علمای ایرانی می‌گویند سبب اینکه این روز را نوروز می‌نامند ازآن‌جهت است که چون جمشید به پادشاهی رسید دین خود را تجدید کرد و ازآن‌جهت که این کار بزرگی به نظر می‌آمد و آن روز، درواقع روز تازه‌ای بود، جمشید آن را عید اعلام کرد و مردم به جشن و پای‌کوبی پرداختند.»

برخی از پژوهشگران نگاره‌ی مراسم پیشکش هدایا به پادشاه در تخت جمشید را مربوط به نوروز می‌دانند، گفته می‌شود که «کوروش دوم» نوروز را در سال ۵۳۸ قبل از میلاد جشن ملی اعلام کرد و در این روز برنامه‌هایی برای ترفیع سربازان، پاک‌سازی مکان‌های همگانی و بخشش محکومان اجرا می‌نمود.

در زمانه اشکانیان و ساسانیان نیز نوروز گرامی داشته می‌شد، در این دوران جشن‌های متعددی در یک سال برگزار می‌شد که مهم‌ترین آن‌ها نوروز و مهرگان بوده است.

برگزاری جشن نوروز در دوران ساسانیان دست‌کم شش روز طول می‌کشید و به دو دوره‌ی نوروز کوچک و نوروز بزرگ تقسیم می‌شد که نوروز کوچک یا نوروز عامه پنج روز اول بود و از یکم تا پنجم فروردین را شامل می‌شد که در این هنگام طبقات مختلف مردم اعم از دهقانان، روحانیان، سپاهیان و پیشه‌وران و اشراف به دیدار شاه می‌رفتند و او به سخنان آن‌ها گوش می‌داد و برای رفع مشکلات آن‌ها دستور صادر می‌کرد، روز ششم (خرداد روز) اما تنها به نزدیکان و خانواده شاه اختصاص داشت و آن‌ها به دیدار او می‌رفتند.

بعد از ورود اسلام به ایران نیز دل‌بستگی ایرانیان به سنت‌های گذشته خود موجب شد که نوروز که سمبلی از عظمت و شکوه نژاد ایرانی بود، در سرتاسر دوران اسلامی و حتی در دوران خلفایی که به این رسومات اعتنایی نداشتند برپا شود.

با کاهش قدرت و نفوذ عرب‌ها بر دولت‌های ایرانی و ایجاد حکومت‌های مستقلی همچون صفاریان و سامانیان و تعلق‌خاطر پادشاهان ایرانی نژاد این حکومت‌ها به اجرای رسومات ایرانی، موجب احیای باشکوه نوروز شد.

ابوالفضل بیهقی در قسمت‌هایی مختلفی از کتاب تاریخ خود به دادن هدیه در نوروز اشاره کرده که این خود نشان‌دهنده تداوم این رسم در دوره غزنویان دارد.
در دوره صفویان و در سال ۱۵۹۷ میلادی شاه‌عباس صفوی مراسم نوروز را در عمارت «نقش‌جهان» اصفهان برگزار کرد و این شهر را به‌عنوان پایتخت همیشگی ایران اعلام نمود.

ازآنچه گفته شد می‌توان دریافت که نوروز این جشن کهن قرن‌های متمادی است که بر تمامی جشن‌های جهان فخر می‌فروشد و این مهم ازآن‌جهت است که این آیین یک قرارداد سیاسی و یا تحمیلی از سوی دولت‌ها و یا پیمانی مصنوعی و بدون پیشینه اجتماعی نیست، بلکه روز شادمانی زمین و آسمان و آفتاب و جوشش عشق و محبت اصیل ایرانی است که از اعماق وجود مردمان این سرزمین سرچشمه می‌گیرد.

نشریه پله / دانشگاه حکیم سبزواری / سال سوم / اسفند ۹۳ / شماره ۹

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 1 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۱
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
احمدآبادی چهارشنبه , ۵ فروردین ۱۳۹۴ - ۲۱:۴۴

خیلی زیبا بود با تشکر از شما

نظرات بسته شده است.