وزیر ضد رانت

آذری جهرمی وزیر ارتباطات، جوان‌ترین عضو کابینه حسن روحانی است که پر جنب و جوش‌تر از دیگر اعضای دولت به نظر می‌رسد. این تحرک و پویایی او در ایده و عمل نیز خود را نشان داده است. او نخستین وزیر در دولت‌های جمهوری اسلامی است که بعد از انقلاب ۵۷ متولد شده و یک دهه شصتی است.
برخلاف آنچه گفته می‌شود او داماد یا باجناق شخص خاصی نیست اما با واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور ارتباط نزدیکی دارد و در حوزه‌های آی سی تی تقریباً یک مهندس زبده و کارکشته است.
او چندی قبل و هم‌زمان با نوسانات قیمت ارز و بالا رفتن قیمت گوشی‌های تلفن همراه در امر شفاف‌سازی پیش‌قدم شد و اسامی شرکت‌هایی که با ارز ارزان دولتی گوشی تلفن همراه وارد کرده بودند و با قیمت گران به مردم می‌فروختند را افشا کرد. او در همین راستا گفته بود: گرانی‌های غیرمعمول گوشی تلفن همراه در کشور نشان می‌دهد که برخی افراد سودجو با استفاده از ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی گوشی وارد کرده‌اند اما بر اساس بهای ارز آزاد محاسبه و به مردم عرضه می‌کنند. جهرمی روز بعد از این اظهارات لیست واردکنندگان سودجوی گوشی تلفن همراه را در توئیتر خود منتشر کرد و عملاً شمشیر را برای این سودجویان از رو بست…
این افشاگری بازخورد خوبی در سطح جامعه داشت به‌طوری‌که برخی شرکت‌ها مجبور شدند سطح قیمت را متناسب با قیمت ارز دریافتی همسان کنند گرچه برخی دیگر از این شرکت‌ها زیر بار این موضوع نرفتند.
این اقدام آذری جهرمی حتی مخالفت‌هایی را در داخل خود دولت علیه این وزیر جوان به همراه داشت، اما او کوتاه نیامد و همچنان نیز در این مسیر مصمم به اقدامات ضد رانتی است.
آذری جهرمی هفته‌ها بعد از آن افشاگری معروف، صبح یکشنبه ۱۸ شهریور در برنامه حالا خورشید و در مقابل رضا رشید پور اظهارات و مواضع شفافی را بیان کرد و درعین‌حال از نظام شفافیت در کشور و همچنین دولت الکترونیک به گرمی دفاع کرد.
وی در حوزه ارائه راهکار هم جسور عمل می‌کند و معتقد است راه عبور از مشکلات داخلی، شفاف‌سازی و پیاده‌سازی دولت الکترونیکی است که برای استقرار آن باید همه ابزارهای دسترسی مردم و زیرساخت‌های ارائه خدمات فراهم شود.
> آیا موبایل ارزان می‌شود؟
او یک وزیر ضد رانت است که با افشای سودجویی برخی واردکنندگان گوشی تلفن همراه، خود را در کنار مصرف‌کننده (مردم) قرار داد. وی دلیل افزایش قیمت تلفن همراه را رانت در زمان توزیع ارز دولتی می‌داند.
آذری جهرمی سؤال رشید پور در خصوص علت گرانی موبایل را این‌گونه جواب می‌دهد: گرانی ارز و برخی رانت‌ها در زمان توزیع ارز دولتی علت اصلی گرانی گوشی است و این ادعا که گرانی گوشی‌ها به طرح رجیستری مرتبط است کاملاً اشتباه است.
طبق اظهارات وزیر، در حال حاضر ۷۲۰ هزار گوشی با ارز دولتی و رانت‌های مختلف وارد کشور شده که ۱۲۰ هزار دستگاه آن توقیف قضایی شده است.
بااین‌حال به گفته این وزیر، انتظار نمی‌رود که در صورت ورود و توزیع گوشی‌های توقیف‌شده در بازار قیمت‌ها به‌یک‌باره به زمان قبل بازگردد.
البته ۶۰۰ هزار گوشی هم در گمرک مانده و ۱۲۰ هزار گوشی نیز در انبار شرکت‌ها، ارز هم که گران شده و عدم موجودی کالا در بازار هم البته محسوس است، اما وزیر جوان می‌گوید به خاطر این مسائل نمی‌توان انتظار داشت که قیمت موبایل به چند ماه قبل از گرانی ارز برگردد.
مقابله با فساد ازجمله نکاتی بود که در مصاحبه وزیر با رشید پور مورد تأکید جدی قرار گرفت. او معتقد است فرایندهای فساد خیز کشور را باید شناخت و با آن‌ها برخورد کرد البته قرار نیست دولت معجزه کند اما با شفاف‌سازی می‌شود به حل این مشکل کمک کرد.
او دولت الکترونیک را یکی از بسترهای مهم مبارزه با فساد می‌داند و می‌گوید: وقتی دولت الکترونیک پا گرفت ۷۶ هزار کارت سوخت خود به خود سوزانده شد که هیچ شکایتی هم در پی نداشت چون متخلفین می‌دانستند در حال انجام چه تخلفی هستند و صدایشان هم درنیامد؛ درنتیجه جلوی شش میلیارد لیتر قاچاق سوخت گرفته شد.
بااین‌حال هستند بخش‌هایی از نهادها و مراکز که مشارکت کمتری در موضوع دولت الکترونیک دارند که وزیر ارتباطات این بخش‌ها را این‌گونه معرفی می‌کند:‌ سازمان امور مالیاتی، شهرداری‌ها، بانک مرکزی، وزارت علوم و بیمه مرکزی.
ضمن آنکه هفت بخش دیگر ازجمله قوه قضائیه، نیروی انتظامی، وزارت اقتصاد، وزارت کشور، اتاق اصناف ایران، وزارت کار و وزارت بهداشت، به لحاظ استعلاماتی که ارائه می‌دهند، پرکارترین بخش‌ها در این حوزه به‌حساب می‌آیند.

> شفاف‌سازی و طرح رجیستری
در خصوص شفاف‌سازی، این وزیر جوان صادقانه اذعان می‌کند که میزان پاسخگویی و شفافیت در وزارت ارتباطات تا الآن ۶۷ درصد بوده است.
البته جهرمی قول داده میزان پاسخگویی بالاتر برود که در این راستا هم قرار است بسترسازی‌های لازم صورت بگیرد.
گرچه طرح رجیستری ازجمله موضوعاتی است که خیلی‌ها مطرح‌شدن آن از سوی آذری جهرمی را باعث بالا رفتن قیمت موبایل می‌دانند اما به نظر می‌رسد که این موضوع ارتباط چندانی با بالا رفتن قیمت گوشی تلفن همراه نداشته باشد.
آذری جهرمی می‌گوید: مطرح کردن این موضوع از جای دیگری آب می‌خورد؛ عده‌ای اصرار دارند گرانی را به طرح رجیستری ربط دهند تا پشت قاچاق و قاچاقیان را بگیرند و به حمایت از آن‌ها بپردازند.
وقتی سیستم دچار نقص است قاچاق و گرانی هم بروز و ظهور دارد، چگونه ممکن است شرکتی که تنها ۲۸ روز از تأسیس آن گذشته به‌اندازه ۲۶ میلیون یورو گوشی وارد کند و وقتی رئیس این شرکت دستگیر می‌شود تازه مشخص می‌شود که او نفر دسته چندم است که قربانی شده تا همه کاسه کوزه‌ها بر سر او بشکند.
وزیر ارتباطات رانت ارزی به واردکنندگان موبایل را هم در همین راستا می‌داند و می‌گوید: «عده‌ای در بازار موبایل به مردم ظلم کردند و باید سیلی را با سیلی پاسخ داد. آن‌ها ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی را گرفتند و موبایل را با نرخ ارز به‌روز فروختند. من نتوانستم برای اپراتورها ارز بگیرم، این‌ها چطوری توانستند؟ با کدام رانت؟»
البته آن‌طور که به نظر می‌رسد کنترل بازار موبایل ارتباطی با وزارت ارتباطات ندارد و شخص وزیر هم می‌گوید نه شرکت‌های واردکننده موبایل زیر نظر ما هستند و نه ما مسئول کنترل قیمت در بازار هستیم اما وزارتخانه ما فقط برای کنترل بحران ورود کرده چون معتقد به مبارزه با قاچاق هستیم.
ازجمله دیگر بخش‌هایی که آذری جهرمی وزیر ارتباطات انتقاد تندی نسبت به آن دارد، سیستم بانکی و شیوه وام دادن‌های کلان به برخی افراد است. او می‌گوید: چرا باید ۸۳۰۰ میلیارد تومان معوقه بانکی برای ۳۱ نفر باشد؟ مگر این افراد بد حساب نیستند، آیا سامانه‌ای برای تشخیص افراد وجود ندارد؟

> موبایل فروش‌ها درباره وزیر چه می‌گویند؟
اظهارات وزیر در راستای اعتقاد به شفافیت و رانت ستیزی مطرح شد بازخورد خوبی در شبکه‌های اجتماعی داشت. خبرنگار آفتاب یزد برای نظرخواهی در خصوص عملکرد وزیر ارتباطات به سراغ فروشندگان موبایل در تهران رفت. این اقشار ازجمله اصنافی هستند که با مداخله رانت ستیزانه وزیر ارتباطات شرایط متفاوتی نسبت به قبل پیدا کرده‌اند.
یکی از فروشندگان موبایل به خبرنگار آفتاب یزد گفت: اقدامات وزیر خوب بوده و نظراتی که او مطرح می‌کند مایه دلگرمی است.
روزبه ادامه می‌دهد: من درباره گرانی موبایل و مسائل اخیر نظر خاصی ندارم اما تلاش‌های این وزیر برای رفع فیلتر توئیتر و برخی شبکه‌های اجتماعی قابل‌تقدیر است.
او در خصوص وضعیت این روزهای بازار موبایل به ارائه یک لبخند اکتفا می‌کند و می‌گوید: خودتان دارید می‌بینید دیگه!
یک فروشنده موبایل در بازار هم در گفت‌وگو با خبرنگار آفتاب یزد اظهارات آذری جهرمی در خصوص بی‌ربط بودن گران شدن موبایل با موضوع رجیستری را تأیید می‌کند و می‌گوید: نوسان قیمت ارز علت گرانی گوشی تلفن همراه است.
او که خود را حمید معرفی می‌کند می‌افزاید: این افزایش قیمت هیچ ربطی به طرح رجیستری ندارد و عملکرد وزیر در طی این مدت خوب بوده است.
چند مغازه آن‌طرف‌تر مرد نسبتاً جوانی به سؤال ما در خصوص عملکرد وزیر ارتباطات و تأثیر آن در بازار موبایل این‌گونه پاسخ می‌دهد: متأسفانه ورود ایشان به این مقوله بازار را خراب‌تر کرد و اگر منظورتان برای مشتری و مصرف‌کننده است باید بگویم چیزی به نفع آن‌ها نشده است.
موبایل فروش‌ها ازجمله اصنافی هستند که زیاد با مردم سروکار دارند. کسانی که گوشی می‌خرند و کسانی که می‌فروشند به این صنف مراجعه می‌کنند. آن‌ها نبض این بازار را می‌شناسند، گاهی احتیاط می‌کنند و گاهی هم خطر.
سامان، یکی دیگر از موبایل فروشان می‌گوید: مطرح‌شدن بحث رجیستری قدری بازار را تکان داد و به ضرر مشتری شد اما درمجموع این کار ضربه بدی به قاچاقچیان موبایل وارد کرد؛ گرچه مصرف‌کننده هم متضرر شد و به دردسر افتاد.
او درباره عملکرد وزیر می‌گوید:‌ فروشنده دنبال سود است. ما کاری به این مباحث نداریم اما دولت باید به فکر رونق بازار باشد نه از رونق انداختن آن.
سامان منظور خود را واضح بیان نمی‌کند و ترجیح می‌دهد توضیح بیشتری ندهد.
یک فروشنده دیگر که ترجیح می‌دهد نامش را هم نگوید درباره وزیر ارتباطات می‌گوید:‌ من خیلی در این باره چیزی نمی‌دانم اما شنیدم کارهایش خوب بوده و در موضوع تلگرام و فیلتر نشدن آن تا حدی جنگید.
او می‌گوید: برای ما که بد نشده، ما برای مشتری «وی پیان» می‌ریزیم و پولی کاسب می‌شویم.
این فروشنده درباره قیمت موبایل می‌گوید: هر چقدر که قیمت ارز باشد به همان نسبت موبایل قیمت‌گذاری می‌شود.
آخرین مغازه‌ای که مسئول آن درباره وزیر ارتباطات به سؤالات ما جواب می‌دهد مدعی است که گوشی را به قیمت ارز دولتی بفروش می‌رساند.
او می‌گوید: ما طرفدار مشتری هستیم اما تا وقتی بازار ارز به ثبات نرسد چیزی به نفع مصرف‌کننده نخواهد شد. انتظار ما از دولت ثبات در بازار است.
این فروشنده می‌گوید: آقای وزیر دنبال شفافیت و حذف رانت بودند، این خوب است به شرطی که شرایط اگر بهتر از قبل نمی‌شود بدتر هم نشود.