گلهای نهچندان خوشبو!
پیشتر پارکها و بوستانهای این شهر، محلی برای گذران اوقات فراغت و تفریحات سالم خانوادهها و جوانان به شمار میرفتند. هوای خوب، منظره زیبا، گلهایی که با رایحهشان فضا را خوشبو و دلانگیز کرده بودند و… امروز البته هوای خوب و منظره زیبای پارکها سر جایشان هستند؛ فقط گلهایی که قبلاً در پارکها بود، کمی
پیشتر پارکها و بوستانهای این شهر، محلی برای گذران اوقات فراغت و تفریحات سالم خانوادهها و جوانان به شمار میرفتند. هوای خوب، منظره زیبا، گلهایی که با رایحهشان فضا را خوشبو و دلانگیز کرده بودند و…
امروز البته هوای خوب و منظره زیبای پارکها سر جایشان هستند؛ فقط گلهایی که قبلاً در پارکها بود، کمی خوشبوتر از «گل»های امروزی بود.
این روزها در بسیاری از پارکهای شهر، میتوان بهوفور جوانانی را پیدا کرد که «گل» امروزی را میشناسند، دوست دارند و جزو برنامه روزانهشان محسوب میشود. جوانانی که با بوی تند و دود غلیظ و بستههای کوچک این گیاه پرماجرا مأنوس شدهاند.
درباره اعتیاد و در مذمت مصرف مواد مخدر، سخن بسیار شنیدهایم و مقصود از این گزارش، وصف زیانهای مصرف مواد مخدر نیست. بلکه تلاشی است برای پاسخ به این پرسش مهم که «نقش و وظیفه ما چیست»؟
جایگاه شهروندان، مسئولان و نهادها در این میان کجاست؟
ماریجوانا چیست؟
هفته گذشته، نیروی انتظامی سبزوار هشداری مبنی بر آشنایی شهروندان با خواص گل و حشیش منتشر کرد؛ اما این گیاه مخدر چیست و چقدر آن را میشناسیم؟
بخشهایی از Cannabis، یا همان گیاه شاهدانه، خاصیت روانگردان دارند؛ یعنی سبب تغییر در خلقوخو و ادراک فرد میشوند. درک زمان و مکان را مختل میکنند، تشدید عواطف را به دنبال دارند، سبب اختلال در حافظه کوتاهمدت میشوند و تمرکز را هم دچار اختلال میکنند. این مواد پرماجرا، به نامهای حشیش، گل، گراس، علف، ماریجوانا، وید و غبار شناخته میشوند و هرکدام از آنها، محصولی از همین گیاه است و تفاوت چندانی ازنظر تأثیرگذاری روی مغز فرد مصرفکننده باهم ندارند.
در بلندمدت میتواند عواقبی مثل افسردگی، اسکیزوفرنی، روانپریشی، اختلال شخصیتی و اختلالات ذهنی را به دنبال داشته باشد.
معمولاً آن را مانند سیگار، در یک کاغذ میپیچند و مصرف میکنند و یا روغن آن را در کیکها و شیرینیها میپزند که در این صورت، اثرات روانگردان شدیدتر و طولانیتری برای فرد مصرفکننده به همراه دارد.
این گیاه یکی از پرمصرفترین مواد مخدر روانگردان در جهان است. مراجع علمی، بعضاً فواید دارویی، مضرات و خواص خوب و بد گوناگونی برای آن شمردهاند. هرچند علم امروز، مصرف غیر دارویی این ماده را مضر برای سلامت افراد میداند؛ اما صرفنظر از عوارض مصرف غیردارویی این گیاه، افزایش علاقهمندی جوانان و نوجوانان به آن، حامل چه پیامهای مهمی برای ما شهروندان است؟
در همه جوامع و در طول تاریخ، افرادی بودهاند که برای تغییر حالت ذهنی خود و گذران اوقات فراغت، از مواد مخدر و روانگردان استفاده میکردهاند و صرف وجود مسئلهای به نام «مواد مخدر» در هر جامعهای، امری طبیعی است؛ اما مشکل از جایی آغاز میشود که مصرف مواد مخدر تبدیل به امری رایج میان چند قشر گسترده منجمله جوانان و نوجوانان میشود و بهسرعت افزایش مییابد. امروز متأسفانه در منطقه خودمان، شاهد مصرف افراطی مواد مخدر روانگردان منجمله ماریجوانا توسط قشر جوان و نوجوان هستیم.
برای تهیه این گزارش، نیاز به آمار موثقی در خصوص مصرف گیاه روانگردان ماریجوانا در سبزوار داشتم و لذا ناچار بودم برای این منظور، از نهادهای مطلع سؤال کنم؛ اما متأسفانه توسط هیچکدام از نهادها، آماری ارائه نشد. به همین سبب، تنها به مشاهدات روزمرهمان اکتفا میکنیم که چقدر علاقه جوانان به مصرف مواد مخدر و از سوی دیگر تلاش توزیعکنندگان برای آسان کردن روند تهیه آن، افزایش یافته است!
رضا کاشفی، متخصص جامعهشناسی در این خصوص میگوید: افزایش مصرف مواد مخدر در یک جامعه، خبر از بیماری و به مخاطره افتادن جامعه، بهویژه جوانان و نوجوانان میدهد و متأسفانه سن مصرف مواد مخدر در جامعه ما کاهش پیداکرده و حتی به مدارس کشیده شده است.
ریشهیابی
همواره در جوامع، «اعتیاد» یک بیماری خطرناک محسوب میشده و همواره هدف مقابلهها و مبارزههای دولتی و اجتماعی بوده است؛ اما برای حل این معضل، باید عوامل و دلایل پیدایش آن را شناخت. دلایلی که در ابعاد گوناگون اجتماعی و روانی تعریف میشوند. باید بدانیم چه عواملی در گسترش اعتیاد و مصرف مواد مخدر دخیل هستند؟
علیرضا سپهرآرا -روانشناس- در پاسخ به این سؤال، میگوید: بیماری اعتیاد، بیماری تک علتی نیست و عوامل مختلفی دارد که به سه دسته تقسیم میشود:
عوامل فردی مانند فشارهای عصبی، اختلالات شخصیتی و روانی، ضعف اراده، فرار از روزمرگی، کسب لذت و هیجان، احساس بزرگ شدن و…
عوامل خانوادگی مانند کمبود محبت، افراط در محبت، آزادی بیشازحد، محدودیتهای زیاد، تبعیض بین فرزندان، رفاه بیشازحد، فقر شدید، فرهنگ خانوادهها، سطح تحصیلات والدین و سایر اعضا، طلاق، مشاجرات پدر و مادر، تعداد فرزندان، اخلاق پدر و مادر و…
عوامل اجتماعی نظیر نابرابریهای اجتماعی، بیکاری، اقتصاد، ضعف قوانین، ضعف اجرای قوانین فعلی، نبود امکانات تفریحی، دوستان ناباب، در دسترس بودن مواد، زندگی در محلههای آلوده و نابسامان، باورهای غلط اجتماعی و…
رضا کاشفی -جامعهشناس- دراینباره معتقد است نبود حوزههای عمومی سالم برای جوانان و نوجوانان، از عوامل اجتماعی اثرگذار در ایجاد گرایش به مصرف مواد مخدر است. او میگوید: جوانان، نوجوانان و دانش آموزان ما نیاز دارند به حوزههای عمومی سالمی که در آنجا به آنچه خودشان بر اساس علایق و انگیزههایشان دوست دارند – نه آنچه ما برای آنها تعیین میکنیم- بپردازند. مثلاً در سبزوار چند باشگاه داریم که جوانان بتوانند بدون دغدغههای مالی به فعالیتهای ورزشی بپردازند؟ یا مثلاً اینکه چقدر پیش میآید در مکانهای مختلف به بهانههای گوناگون دورهم جمع شوند و به تخلیه انرژی خود بپردازند؟
کاشفی عامل دیگری را نیز در افزایش مصرف مواد مخدر توسط جوانان دخیل میداند؛ بحران هویت. او بحران هویت را محصول تعارضهای عقیدتی و ارزشی میداند و میگوید: وقتی فردی مدتها با عقاید و ارزشهایی زیسته و امروز آنها را پاسخگوی نیازهای خود نمیبیند، دچار سرگردانیای در انتخابها میشود که توان تشخیص خوب از بد را ندارد و به مسکنها پناه میبرد. مثلاً در رابطه با مسائل و نیازهای جنسی جوانان، هیچ سازوکاری در جامعه برای آن تعریف نشده است.
وقتی ارزشها بیارزش میشوند…
یادم میآید زمانی که به مدرسه میرفتم، چند دانشآموز پایه دهم مشغول صحبت بودند. درباره شیوههای مصرف گل! ناگهان یکی از آنها سینهاش را جلو داد و طوری که گویا افتخار غرورآفرینی کسب کرده باشد، گفت: من از کلاس هفتم دارم گل میکشم! تو داری به من اینا رو میگی؟!
بهراستی چه بر سر جامعهمان آوردیم که دانش آموزان ما، مصرف مواد مخدر را که در همه جای جهان، ناهنجاری تلقی شده و با قراردادهای رسمی و غیررسمی با آن به مقابله میپردازند، ارزش تلقی میکنند؟
رضا کاشفی میگوید: وقتی در جامعهای، ارزشها تبدیل به آرمانهای دستنیافتنی میشوند، طبیعی است که افراد در گروهها و سنین مختلف برای خود ارزش تعریف میکنند.
راه مقابله کدام است؟
چند روز قبل، خبر قانونی شدن مصرف تفریحی ماریجوانا در کانادا، منتشر شد. هرچند واضح و مبرهن است چنین اقداماتی بیشباهت به قانونی بودن سیگار در جوامع نیست و درواقع مهر مجوز خریدوفروش یک کالا، مهر سلامت زدن بر آن کالا نیست.
اما در سبزوار چطور؟ آیا برای تهیه این ماده چه میزان زحمت و تلاش نیاز است و جوانان ما چه مقدار خود را به خاطر آن به دردسر میاندازند؟
در چنین شرایطی که مصرف مواد روانگردان توسط قشر جوان جامعه ما، به طرز افراطیای افزایشیافته، مسئولیت نهادهای گوناگون اجتماعی، منجمله نهادهای فرهنگی و خانوادهها در مقابله با آن چیست؟
دکتر سپهرآرا -روانشناس- معتقد است مقابله با افزایش مصرف مواد مخدر در جامعه مستلزم کار در دو عرصه توزیع و تقاضاست. او میگوید: با توجه به سود کلان اقتصادیای که توزیعکنندگان مواد مخدر و روانگردان کسب میکنند، باندهای قدرتمند و مافیایی در جهان شکلگرفته و قطعاً اگر جبهه آنها اینطور قدرتمند ظاهرشده، چارهای جز تقویت جبهه مقابل نداریم. پس ما هم باید پول، وقت و علم فراوانی برای مقابله با معضل فراگیری اعتیاد هزینه کنیم.
سپهرآرا همچنین گسترش مصرف مواد مخدر را به معنای ضعیف عمل کردن جبهه مقابله با آن میداند و میگوید: قوانین مربوطه باید اصلاح شوند، قوانین موجود بهدرستی اجرا شود، امکانات شهری بیشتر شود، محلههای آلوده جمعآوری گردد، مدارس روی اعتیاد کار کنند و…
علیرضا سپهرآرا میگوید: نیاز به اتحاد و کار گروهی داریم، باید اتاق فکر تشکیل داده شود و علل این پدیده با دقت موردبررسی قرار بگیرند و با توجه به آنها برای رفع این معضل، برنامهریزی صورت گیرد.
همچنین رضا کاشفی در خصوص کمکاریها میگوید: نمیشود بار این مشکل را به دوش یک نهاد انداخت؛ مثلاً متولیان فرهنگ در همهجا هزینه میکنند بهجز برای نوجوانان. یا آموزشوپرورش ما تمام هموغمش آموزش شده درحالیکه در این برهه از زمان، دغدغه دانش آموزان، آموزش صرف نیست.
وی همچنین با تأکید بر نقش نهادهای مسئول و فرهنگی، میگوید: متأسفانه مسئولان شهر و کسانی که خود را متولی فرهنگ میدانند، توجه ندارند که اوقات فراغت جوانان و نوجوانان بسیار افزایشیافته و میزان زمانی که یک فرد در جامعه شهری بیکار است، بسیار بیش از گذشته شده است.
سخن پایانی
مقصود از آنچه گفته شد، بههیچعنوان محکوم کردن جامعه نیست. بلکه هدف، تبیین نابسامانیای است که متأسفانه گریبانگیر جامعهمان شده و خواهناخواه باید برای رفع این وضعیت، عوامل آن را بهدرستی بشناسیم و سپس به سراغ راهکارها برویم. هرکداممان در هر جایگاهی که هستیم. چه در جایگاه مسئول، چه در جایگاه یک شهروند، چه در جایگاه خانواده. همه ما وظایف مشخصی داریم و امید است مسئولین امر هر چه زودتر فکری به حال این معضل بزرگ اجتماعی کنند که پیامدهای سنگین آن، بر ابعاد مختلف زندگی خودمان و آیندگان سنگینی میکند.
اما اینکه خانوادهها چه باید بکنند، علیرضا سپهرآرا -روانشناس- به آنها توصیه میکند: نباید منتظر اقدام مسئولین ماند. خودمان دست به اقدام بزنیم. با روشهای فرزند پروی آشنا شویم، اطلاعات خود را درزمینهٔ اعتیاد بالا ببریم و این شعار را همیشه در ذهنمان تکرار کنیم تا برای مقابله آمادهباشیم:
«شاید من هم گرفتار شوم پس حواسم را جمع کنم.»
*منتشر شده در شماره ۱۳۴ هفته نامه ستاره شرق
برچسب ها :اسلایدر ، اعتیاد ، ستاره شرق ، ماریجوانا ، مواد مخدر
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰